Serbest Çalışan Araştırmacı Gazeteciler için Hayatta Kalma İpuçları

Serbest çalışan olmak, soğuk teklif vermekten işbirliği yapmaya, işinizi tanıtmaktan en yüksek komisyonları almaya kadar, özellikle araştırmacı gazeteciler için bir dizi zorluğu beraberinde getirir.

İsveç’in Göteborg kentinde düzenlenen 13. Küresel Araştırmacı Gazetecilik Konferansı’nda (#GIJC23) serbest gazetecilikte hayatta kalma ipuçları konulu bir oturumda Almanya, Kenya ve Suriye’den bağımsız muhabirler fark edilme ve iş alma stratejilerini paylaştı.

Öneriler:

Alman araştırmacı gazeteci Sylke Grühnwald, medya kuruluşlarına ve organizasyonlarına araştırma fikri sunmak için aşağıdaki önerilerde bulunuyor.

Teklif götürün: “Editörü seçin, tam adını öğrenin,” diyor Avrupa Basın Ödülü sahibi, güç ve teknolojiyi araştıran Grühnwald. “Utangaç olmayın, buna alışkınlar… rastgele bir e-posta adresine değil, seçtiğinizi editöre teklifinizi sunun.”

Kime teklif verdiğinizi bilin: Yukarıdaki noktayla bağlantılı olarak, sunum yaptığınız yayını okumalı, hedef kitlelerini, erişimlerini, odak noktalarını ve siyasi duruşlarını bilmelisiniz.

Bir konu değil, bir hikaye sunun: Ukrayna’daki savaş bir konudur. “Cum-ex” milyarlarca dolarlık vergi kaçırma skandalı bir konudur. Suriyeli mültecilerin İsviçre’ye gitmesi de bir konudur ancak bunlar hikaye değildir. Grühnwald, hikayelerin karakterlere, ortamlara ve bağlama ihtiyacı olduğunu söylüyor.

Sunum e-postanızı yapılandırın: İlk paragrafınız hikayeyi kurmak için yeterli bağlamı sağlamalıdır. İkinci paragrafta bir haber izi olmalı ve hikayeyi güncel kılan şeyin ne olduğunu belirtmelisiniz. Üçüncü paragraf, bakış açınızı, yani kiminle röportaj yapmayı ve neyi araştırmayı planladığınızı netleştirmelidir. Son olarak, son paragrafın editöre neden bu haberi yapmak için doğru kişi olduğunuzu bildirmesi ve portföyünüze bir bağlantı içermesi gerektiğini söylüyor.

Önce teklif verin, taslağı sonra gönderin: Hikayenizi yeşil ışık aldıktan sonra taslak haline getirmeli ve ardından editörün isteklerine göre yeniden düzenlemelisiniz.

Bir son tarih belirtin: Editöre belirli bir tarihe kadar cevap bekleyeceğinizi bildirin. Ondan sonra başka birine sunun.

“Olabilir”, “belki” ve “muhtemelen” gibi niteleyici sözcüklerden kaçının: Bir editöre bir hikaye sunarken neyi bilip neyi bilmediğiniz konusunda çok net olmalısınız. Fazla ya da eksik anlatmaya gerek yok. Dürüst olun.

Önemli kaynakları ve belgeleri belirtin: Sadece kiminle konuşacağınıza dair fikir verin. Grühnwald, en azından sunum yaparken onları tanımlanabilir hale getirmemenizi tavsiye ediyor.

Yazım kurallarını, bulguları, dilbilgisini ve üslubu kontrol edin: Sunumunuzun aynı zamanda editörlere yazınızın ve doğruluğunuzun bir önizlemesini sunduğunu unutmayın, daha başlamadan kendinizi başarısızlığa hazırlamayın.

Teklifinizi birine okutun: Yapmaya çalıştığınız işi anlayabilecek, aynı zamanda size farklı bir bakış açısı sunabilecek, benzer düşünen bir meslektaşınızı bulun ve teklifinizi okumasını sağlayın. Yazar iseniz görsel bir gazeteciye ya da görsel bir gazeteci iseniz bir yazara sormayı düşünün.

Takip edebilecek durumda olun: Yazamayacağınız bir hikayeyi sunmayın.

Bir sendikaya üye olun: Gazeteciler sendikasına katılmak sektörün zorluklarını aşmanıza yardımcı olabilir.

Sylke Grühnwald İsveç’in Göteborg kentinde düzenlenen GIJC23’teki Serbest Çalışmada Hayatta Kalma İpuçları panelinde konuşurken. Resim: GIJN / Wiktoria Gruca

Kendinizi Tanıtın ve İş Birliği Yapın

Kenya’dan araştırmacı gazeteci Naipanoi Lepapa, “Biri bana serbest çalışan olarak nasıl hayatta kaldığımı sorduğunda onlara Twitter adresimi gönderiyorum ve LinkedIn adresimi görmelerini sağlıyorum,” diyor. “Kendimi bu şekilde tanıtıyorum.”

Lepapa’nın sosyal medyası ve web sitesi ilgi alanlarını, ele aldığı konuları ve başarılarını gösteriyor. Kendisini bir gazeteci olarak görmesinin yanı sıra aynı zamanda bir marka olarak da görüyor ve bir marka olarak öne çıkması gerekiyor.

Ancak kendini tanıtmanın yanı sıra, Lepapa diğer gazetecilerin çalışmalarını tanıtmayı ve onlardan kendi çalışmalarını tavsiye etmelerini istemeyi de öneriyor ve her zaman Kenya’da ve yurtdışında iş birliği yapabileceği başka gazeteciler arıyor.

İş birliği onun için neden önemli? İş birliğinin yüksek kaliteli gazeteciliği beslediğini, çalışmalarının daha geniş bir kitleye ulaşmasını sağladığını, özellikle de sınırların ötesindeyse; bu genellikle muhabirlerin kaynakları paylaşabileceği anlamına geldiğini söylüyor. Buna ek olarak, eğer soruşturma geniş çapta yayınlanırsa ve üzerinde çok sayıda isim varsa, muhabirlerin genellikle daha güvende olduklarını ve yasal saldırılara karşı daha az risk altında olduklarını söylüyor.

Lepapa, “Tüm bunları bir araya getirdiğinizde ortaya etkili ve güzel bir şey çıkıyor,” diyor.

Ancak iş birliği yapmak, özellikle de kendi başlarına çalışmaya alışmış gazeteciler için zor olabilir. Bu nedenle Lepapa, serbest çalışan olarak iş birliklerinde karşılaşılan zorluklarla başa çıkmak için aşağıdaki önerilerde bulunuyor.

• Her bir tarafın yaptığı iş miktarına göre eşit ödeme talep edin.
• Zaman çizelgeleri ve son tarihler belirleyin.
• Uygun kredi alın.
• Kendiniz için ayağa kalkın.
• Teklif size uymuyorsa veya adil değilse çekip gitmenin sorun olmayacağını bilin.

Kurumsal Bir Zihniyete Sahip Olun

Mais Katt Hollanda’da yaşayan Suriyeli bir gazeteci. Serbest çalışmaya başlamadan önce medya kuruluşlarında kadrolu olarak çalışıyordu.

Dünyanın dört bir yanından gelen serbest çalışanlarla dolu bir odanın önünde “Serbest çalışmaya başladığımda gerçekten çok endişeliydim” diyen Katt, “bir kızım olduğu için, aynı zamanda Hollanda’da mülteci olduğum için ve bekar bir anne olduğum için” bu riski çok şiddetli hissettiğini belirtiyor.

Katt kendini küçük bir işletme ya da bireysel bir organizasyon olarak görmeyi seviyor ve kendi başına yola çıkan serbest çalışanlara aşağıdaki üç tavsiyede bulunuyor.

• Kendinize ait bir profil oluşturun.
• Birden fazla özgeçmişiniz ve iş örnekleriniz olsun.
• İleriye bakın: Hazırlanın, bağlantı kurun, başvurun ve olasılıkları artırın.

“Nerede güçlü olduğumu bilmenin önemli olduğunu düşündüm. Nerede zayıfım? Geliştirmem gereken yerler nereler veya kendimi nasıl tanıtabilirim? Vizyonum nedir? Bu şekilde, müşteriler için kendimi daha iyi bir şekilde tanıtabilirim.

Farklı işler farklı profiller gerektiriyor ve Katt muhabirlere farklı pozisyon ve fırsatlara başvururken kendi profillerini düzenlemelerini tavsiye ediyor. Katt’ın gazetecilik odaklı bir CV’si var, ancak atölye çalışmalarına başvururken ya da atölye çalışmaları sunarken öğretmenlik deneyimini vurgulayan başka bir CV kullanıyor.

Ayrıca, serbest çalışanların yaptıkları işleri gösterebilecekleri ve gelecekte birlikte çalışmak isteyebilecekleri insanlarla bağlantı kurabilecekleri konferanslara veya etkinliklere katılmaya yatırım yapmalarını öneriyor.