Araştırmacı Gazetecilik için Sosyal Ağ Analizinin Gücü!

Veriye dayalı gazetecilik çağımızda, noktaları birleştirmek gibi çığır açıcı açıklamalara yol açabilir ve Sosyal Ağ Analizi (SAA), araştırmacı gazetecilerin tam da bunu yapmasına olanak tanıyan bir teknik!

Bağlantıların, kalıpların ve gizli hikayelerin büyüleyici dünyası olan SNA, gazetecilerin araç setine güçlü bir katkı sağlar ve dünyamızı şekillendiren gizli ilişkiler ağını ortaya çıkarmaya olanak tanır. Bu sadece noktaları birleştirmekle ilgili değil; aynı zamanda yüzeyin altında yatan karmaşık anlatıları da ortaya çıkarabilir. İster iklim değişikliği ve çevre krizleri gibi konuları araştırıyor olun ister terörist hücreler arasındaki bağlantıları araştırıyor olun, SAA bol miktarda olasılık sunuyor.

İsveç’teki 13. Küresel Araştırmacı Gazetecilik Konferansı‘nda (GIJC23), GIJN’nin kurucu ortağı ve yönetim kurulu başkanı, Investigative News Network’ün kurucu ortağı ve Illinois Üniversitesi Araştırmacı Gazetecilik Knight Başkanı Brant Houston Sosyal Ağ Analizi odaklı aşağıdaki araçları paylaştı:

Ticaret Araçları

Houston iki temel SAA aracını tartıştı: NodeXL ve Gephi.

NodeXL, Microsoft Excel için bir ağ analizi ve görselleştirme yazılım paketi olup, elektronik tablo yazılımına aşina olanlar için de erişilebilir ve kullanımı basit hale getirir. Gephi ücretsiz, açık kaynaklı bir görselleştirme aracıdır. Houston çoğunlukla ikincisini kullandığını söyledi; bunun gazeteciler için ideal olduğunu çünkü iş birliğini ve fikir alışverişini kolaylaştırdığını açıkladı: “Çok fazla gazetecinin bu güçlü aracı kullanmamasına şaşırdım” dedi Houston.

Houston,  araştırmacı gazetecilere sosyal ağ analizi yapan gazetecilere Uluslararası Sosyal Ağ Analizi Ağı (USAAA) ile bağlantı kurmalarını da önerdi. “Gördüğüm en komik isimlerden biri ama bu ağ, atölye çalışmaları ve seminerler sunarak alandaki uzmanlarla bağlantıları güçlendiriyor” dedi.

“Onların desteği ve rehberliği, SAA dünyasına adım atan gazeteciler için faydalı olabilir.” Houston, Ağ’ın konferanslarının aynı zamanda “fikir ve bağlantılardan oluşan bir altın madeni” olduğunu söyledi; “Araştırmacı gazetecilik fikirleri için alışveriş yapmak, gelecek yıllar için zengin bir ilham kaynağı sağlayabilir” diyor.

Başarı Öyküleri

Gazetecilikte SAA, Uluslararası Araştırmacı Gazeteciler Konsorsiyumu’nun (ICIJ) çığır açan Panama Belgeleri araştırmasında kullanıldı. Bu belgeler, gizli bağlantıların izini sürmenin önemini vurgulayarak küresel bir yolsuzluk ve vergi kaçakçılığı ağını ortaya çıkardı. SAA’nın faaliyetteki diğer iki ilgi çekici örneği arasında, They Rule araştırması, şirket yönetim kurulu bağlantılarının araştırılması ve 11 Eylül saldırılarına karışan terörist hücrelerin analizi yer alıyor.

ICIJ’in Panama Belgeleri araştırması, dünya çapında yolsuzluğun izini sürmek için sosyal ağ analizinin kullanılmasının çığır açıcı bir örneğiydi. Resim, Ekran Görüntüsü, ICIJ

San Francisco merkezli tasarımcı Josh On tarafından 2005 yılında başlatılan veri görselleştirme projesi  They Rule, en büyük ABD şirketleri arasındaki birbirine bağlı dizinleri ortaya çıkaran etkileşimli bir araçtır. Örneğin, 2021’deki en büyük 100 ABD şirketinden 87’sinin yönetim kurulu direktörlerini paylaştığını vurguluyor ve site ziyaretçilerinin bu bağlantıları keşfetmesine ve paylaşılabilir haritalar oluşturmasına olanak tanıyor. Aynı zamanda gücün, şirket ve hükümet rolleri arasında sıklıkla geçiş yapan, çoğunlukla da halk tarafından fark edilmeyen seçilmiş bir azınlıkta nasıl yoğunlaştığına da ışık tutuyor.

SAA’nın gerçek hayattaki bir diğer örneği, 11 Eylül saldırılarının ardındaki terör ağını analiz eden Letonyalı-Amerikalı araştırmacı Valdis E. Krebs’in çalışmasıdır. Houston, “Terörist Hücre Ağlarının Haritalanması adlı makalesi, SAA ile ilgilenen herkes için öğretici benzeri bir kaynak sunuyor” dedi. Krebs, bir veri tabanı oluşturmak ve terörist hücreler arasındaki bağlantıları görselleştirmek için haberleri ve makaleleri kullandı ve analizi, bireylerin ve grupların karmaşık, genellikle beklenmedik yollarla nasıl birbirine bağlandığını gösterdi.

Anahtar SAA Kavramları: Yakınlık, Merkezilik ve Aradalık

Houston, SAA’nın üç önemli kavramına dikkat çekiyor:

Yakınlık: Bu, konunuzun bir ağın merkezine ne kadar yakın veya ne kadar uzak olduğu ile ilgilidir. Houston, “Sosyolojik açıdan düşünürseniz, örneğin göçmenler gibi dışlanmış gruplar genellikle toplumun merkezinden çok uzaktadır” dedi. “Fakat bu mantık dışı olabilir” diye ekledi: Bir konunun merkezden uzak olması, gücü elinde bulundurmadığı anlamına gelmez ve bu nedenle diğer iki kavramı dikkate almak önemlidir.
Merkezilik: Ağda en fazla bağlantıya sahip olan konu anlamına gelir.
Aradalık: Houston’ın en ilginç bulduğu yön budur. “Yüksek derecede bir aradalığa sahip olmak, bekçi olmaya benzer. Çünkü bir ağın bir adasından diğer bir adasına bu kişiden geçmeden geçemezsiniz. Farklı grupları birbirine bağlarlar. Çok fazla bağlantıları olmayabilir ama bunlar çok önemlidie”.

Zorluklarla Başa Çıkmak

SAA muazzam bir potansiyel sunarken, bu tekniğin bazı zorlukları da var. Houston, “Bulgularınızın kalitesi verilerinizin kalitesine bağlı olduğundan veri bütünlüğü çok önemlidir” diye uyardı. “Verilerin dikkatli bir şekilde doğrulanması önemlidir.”

Herhangi bir karmaşık hikayede olduğu gibi, karmaşık SAA bulgularını erişilebilir anlatılara dönüştürmek çok önemlidir: “Jargondan kaçınmak ve basit bir dil kullanmak, izleyicilerinizin keşiflerinizin önemini kavramasını sağlar” diye ekliyor Houston.

Oturumun tamamını girişte ekli olan videodan izleyebilirsiniz.