Demokrasiye Karşı Yaklaşan 5 Tehdit ve Bunları Ortaya Çıkarmak İçin İpuçları

Observer’ın araştırmacı muhabiri ve Facebook-Cambridge Analytica veri skandalını ifşa eden Guardian ve Pulitzer Ödülü finalisti Carole Cadwalladr 13. Küresel Araştırmacı Gazetecilik Konferansı’nda (#GIJC23) seçimlerin araştırılmasına ilişkin konuştuğu panel sırasında endişe verici bir gözlemini paylaştı. Önümüzdeki 18 ay içinde dünyanın yarısı sandık başına gidecek ve aynı zamanda bu inanılmaz derecede güçlü yeni araçlar kullanıma sunulacak.

Panelin moderatörlüğünü Kenyalı araştırmacı gazeteci ve Africa Uncensored CEO’su John-Allan Namu üstleniyor. Aralarında Columbia Üniversitesi Tow Dijital Gazetecilik Merkezi Kıdemli Araştırma Görevlisi Priyanjana Bengani ve UOL köşe yazarı ve Brezilyalı araştırmacı Juliana dal Piva da bulunuyor. CLIP (Latin Amerika Araştırmacı Gazetecilik Merkezi) özgür ve adil seçimlere yönelik en büyük tehditlerden bazılarını ve gazetecilerin nasıl karşı koyabileceklerini tartıştı.

Demokrasiye Yönelik 5 Büyük Tehdit

Oturum sırasında konuşmacılar, tüm dünyada özgür ve adil seçimlere yönelik “beş büyük” tehdit olarak adlandırdıkları konuları ele aldılar.

1. Yapay zeka ve teknoloji şirketleri. Yapay zekanın ilk kayıplarından biri gerçeğe ve kanıta dayalı habercilik olacak. “Seçimler tekil bir olay olduğundan teknolojik bozulmayı hızlandırır. Bu sıfır toplamlı bir oyun, motive olmuş aktörleriniz var, çok paranız var ve farklı şeyler deneyip neyin işe yaradığını görme yeteneğiniz var” diyor Cadwalladr. X (eski adıyla Twitter) ve Facebook gibi sosyal medya şirketleri, geçmiş seçimlerde uyguladıkları filtreleri ortadan kaldırarak otoriter propagandaya ve yanlış bilgilendirmeye olanak sağladı.
2. Seçim odaklı iletişim şirketleri. Yeni dezenformasyon araçları son birkaç yıldır birçok ülkede serbest seçimleri sekteye uğratan iletişim şirketleri ve danışmanlarla ortaya çıkıyor. Onların taktik kitapları birinden diğerine kopyalanıyor. Aşırılık yanlısı adaylar ve kampanya danışmanlık şirketleri arasındaki bağlantıları ortaya çıkarmak için gazetecilerle iş birliği yapan dal Piva, “Platformlar arasında çok para var, şeffaflık yok ve insanları yalan ve nefretle meşgul ediyorlar” diye açıklıyor.
3. Yankı odaları. Söylendiği gibi en iyi yalan yarı gerçektir. Bengani, gerçekleri çarpıtmanın silaha dönüştürülmesinin sahte haberlerden daha etkili olduğunu söylüyor. “Aynı anlatıyı ilerletmek için birden fazla tarafın birlikte veya koordinasyon içinde çalıştığı bir surround ses ekosistemi veya bir yankı odası yaratma fikrine vardık” dedi. Bu gruplar televizyonda, İnternet’te ve radyoda bunu öne sürerek insanlara aynı şeyi tekrar tekrar dinlettiğinde, bu anlatı gerçek olanın temeli haline gelir ve kanıta dayalı haberciliğin bu kadar yaygın olmamasının nedenlerinden biri de budur, mutlaka ikna edici bir araçtır!
4. Otoriterler kaybettiklerinde de kazanırlar. Seçimleri sorgulamak ve halkın demokrasiye olan güvenini sarsmak, otoriterlerin kaybederken bile kazanmasını sağlıyor. “Konu şu anda seçimi kazanmakla ilgili değil. Cadwalladr, “Trump’la ve şimdi de Bolsonaro’yla bunun artık kilit oyun olmadığını gördük” dedi. “Seçim anlayışımızı yeniden şekillendirmemiz gerekiyor.”
5. Gazetecilere yönelik cinsiyete dayalı şiddet. Gazetecileri susturmak ve korkutmak için cinsiyete dayalı şiddet kullanmak, otoriter liderlere ilişkin en güçlü araştırmaları yayınlayanları hedef almanın bir yolu. Dal Piva, cinsel taciz ve kişisel bilgileri ifşa etme saldırılarına atıfta bulunarak, “Bolsonaro’nun başkanlığı sırasında çoğu kadın olarak bizlerin hedef olduğunu düşünüyorum” dedi. “Biz kadınlar soruşturma sürecine öncülük ettik ve o da peşimizden geldi.”

Seçimleri Araştırmak İçin 10 İpucu ve Araç

Bengani, Cadwalladr ve dal Piva da politikacıları ve seçimleri araştırmaya yönelik fikirleri ve en iyi uygulamaları paylaştı.

1. Küçük adımlarla başlamaktan korkmayın. Kampanyaların ve politikacıların ilgi çekici mali bilgilerine ulaşmak çok zaman alabilir. Haberciliğin temellerini yapın ve sonunda mali belgelere ulaşacaksınız. Dal Piva, hiçbir zaman kendisine büyük bir sızıntı veren herhangi bir  kaynağın olmadığını söyledi. Hedef politikacının ortada olduğu bir tablo çizmek böylece ağının etrafındaki tüm insanlara bakma şeklindeki “örümcek yöntemi” görmek daha etkili oluyor.
2. Genellikle daha büyük bir role sahip olacakları için bir kampanya başlatan ve etkinlikler düzenleyen en büyük üç isme bakın ve erkenden bir kaynak haritası oluşturun.
3. Yıllardır onlar hakkında haber yaptığınız için bir politikacının geçmişini bildiğinizi varsaymayın, her zaman geçmişlerine bakın çünkü gözden kaçan bazı unsurlar şimdi eskisinden daha önemli olabilir. Ayrıca, en iyi kaynakların genellikle bir zamanlar politikacılara yakın olan veya şimdi onların düşmanı olan kişiler veya küçümsendiğini veya gözden kaçırıldığını hisseden müttefikleri olduğunu unutmayın.
4. Çok fazla parası veya nüfuzu olan kuruluşları ve sosyal medya fenomenlerini bulun. Ağlarının ve kim olduklarının izini sürmeye çalışın. Başka kim onların söylediklerini güçlendiriyor? Yankı odası mı yaratıyorlar? Bunun arkasında kim olabilir?
5. Seçimleri etkilediğini bildiğiniz kuruluşların Facebook reklamlarına bakın ve mümkün olduğunda dijital kampanya reklamlarının kaynağını ve miktarını takip edin. Dijital harcamalar bazen takip edilmesi zor olduğundan kampanya harcama yasalarını ihlal etmek için kullanılıyor.
6. Önyargı algısını önlemek için tüm kanıtların okuyucuya sunulabileceği hikayeler yayınlayın.
7. Mümkünse diğer medya kuruluşlarından ve diğer ülkelerden meslektaşlarınızla iş birliği yapın. Seçimlerin soruşturulması zamana karşı yapılan, zaman alıcı bir faaliyettir ve birçok ülkede bazı siyasi manipülasyon taktikleri uygulanmakta.
8.  Araştırmanızın seçim sonuçlarını etkileyebileceğine ikna olmayan insanları dinlemeyin.  Yaptığınız araştırmanın yasal olup olmadığına odaklanın.
9. Çok çeşitli bir haber odasına sahip olun. Farklı geçmişlere sahip gazeteciler beklenmedik içgörüler ve fikirler sunuyor.
10. Bir sonraki seçimleri haber yapmak için nasıl hazırlanacağınız konusunda haber odanızda görüşmeler yapın.

Demokrasiden otoriterliğe kayış küreseldir ve gazeteciler savunmanın ön cephesidir. Cadwalladr, “Şu anda dünyanın yüzde yirmisi bir yıl öncesine göre daha fazla otoriter yönetim altında” dedi. “Seçimleri at yarışı gibi izlemeye devam edemeyiz.”