GIJN Araç Seti: Rusya’yı Araştırmak!

Sanctioned Russian billionaire Alisher Usmanov’s 512-foot yacht, Dilbar. Image: Shutterstock

Not: Aşağıdaki veritabanlarının çoğu, ham ve doğrulanmamış kayıtlar içeriyor. Herhangi bir araştırmada veya haber yazımında olduğu gibi, bu kaynaklardan gelen bilgiler ve iddialar doğrulanmalı ve çapraz kontrolleri yapılmalıdır. 

Rusya’nın Ukrayna’ya karşı savaşı, Moskova’nın dünya çapında ne yaptığına dair bir ilgi patlamasına yol açtı. GIJN gazetecilerin Rus varlıklarını, siyasi müdahaleyi ve ülkelerindeki dezenformasyonu takip etmelerine yardımcı olmak için bir tür başlangıç ​​araç seti oluşturdu. Oligark uçaklarından yaptırım takip cihazlarına kadar 30’dan fazla faydalı site bulacaksınız. Ayrıca, Rusya’nın Ukrayna’ya karşı savaşını takip etmek için gördüğümüz en iyi araçlardan bazılarını da ekledik. Araç seti güncellenmeye devam ediyor bu nedenle yorumlarınızı ve eklemelerinizi bize hello@gijn.org gönderebilirsiniz.

Finans ve Oligarklar

Rus Varlıkları: İki düzine medya kuruluşu, “Oligarklar ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’e yakın önemli şahsiyetler tarafından Rusya dışında tutulan muazzam servetin izini sürmek ve kataloglamak için Russian Asset Tracker projesi için bir araya geldi.

Oligarklar — The Navalny 35: Navalny 35, aslen Rus oligarklarının ve muhalif Alexei Navalny’nin zehirlenmesi ve hapsedilmesindeki iddia edilen rolleri nedeniyle yaptırımlar için önerilen üst düzey yetkililerin bir listesi. Liste o zamandan beri güncellendi.

Oligarklar – Kim Kimdir: Yıllık Forbes’in Dünyanın En Zengin İnsanları listesinde ilk 200’de 15 Rus yer alıyor.

Oligarklar — Bağışlar: Yolsuzlukla Mücadele Veri Kolektifi’nin 2020 tarihli bir raporu, düşünce kuruluşları ve müzelerden üniversitelere kadar 200’den fazla kâr amacı gütmeyen ABD kuruluşuna siyasi müdahaleyle bağlantılı Sovyet sonrası oligarklar tarafından yapılan yaklaşık 400 milyon dolarlık bağışı belgeliyor.

Yaptırımlar Kara Listeleri: ABD Yabancı Varlıklar Kontrol Ofisi’nden yapılan Yaptırımlar Listesi Araması, resmi ABD yaptırım listelerindeki teröristleri, suç figürlerini ve savaş suçlularını içerir.

Yaptırım İzleyici: GIJN üyesi Correctiv tarafından Rusya’ya karşı küresel yaptırımların canlı olarak izlenmesini sağlar. Ülkeye, şirkete ve kişiye göre arama yapabilirsiniz.

İş Boykotları: Yale İcra Kurulu Başkanı Liderlik Enstitüsü, Rusya ile bağlarını askıya alan veya kesen 300’den fazla şirketi listeliyor ve bu tweet zincirinden listeyi  takip edebilirsiniz.

Uçak İzleme: Central Florida Üniversitesi’nde birinci sınıf öğrencisi tarafından başlatılan @RUOligarchJets Twitter’da dünyanın dört bir yanındaki uçuşları takip ediyor. Ayrıca GIJN’in Planespotting: Dünyadaki Uçakları Takip Etme Rehberi.

Güncelleme: Bu hesap Aralık 2022’de Twitter tarafından askıya alınmıştır. 

Gemi İzleme: Rus gemilerini takip etmek için GIJN’nin Denizde Gemileri Takip Etme rehberine bakın.

Uçaklar ve Gemiler: Rusya’nın FBK yolsuzlukla mücadele kar amacı gütmeyen kuruluşu, Putin’in dostunun metresi için alınan hediye yatı bulmak için MarineTraffic ve FlightRadar veritabanlarını kullandı. Bu limanlara yakın havalimanlarına özel jet varış tarihlerinden sonraki 24 saat içinde gemilerin kalkış tarihlerini aradılar ve geminin kimliğini doğrulamak için metresinin sosyal medyasındaki fotoğraflarını kazıdılar.

İlgili Kişiler: Organize Suç ve Yolsuzluk Raporlama Projesi tarafından yürütülen Aleph veritabanı, hükümet kayıtlarının ve ilgili kişiler, şirketler, finansal işlemler ve daha fazlası hakkında açık veritabanlarının geniş bir kamu arşividir.

İlgili Kişiler (Rusya, Beyaz Rusya): rupep.org, 14.000’den fazla kişiye ait verilerle, kendisini “Rusya ve Beyaz Rusya’nın yerel siyasi olarak maruz kalan kişilerinin halka açık bir veritabanı” olarak belirtiyor. İngilizce ve Rusça olarak da mevcut. Yolsuzlukla Mücadele Eylem Merkezi‘nin bir projesi.

Şirket Kayıtları: Open Corporates, dünyadaki en büyük açık şirket veri tabanı olmasıyla övünmektedir.

Offshore Holdingler: Oligarklardan Putin’in yakın çevresine kadar, Uluslararası Araştırmacı Gazeteciler Konsorsiyumu tarafından hazırlanan Offshore Leaks Veritabanında 800.000’den fazla offshore şirket, vakıf ve tröst arasından Rusları arayın.

Ukrayna Şirket Listeleri: YouControl, açık verilere dayalı olarak Ukrayna’daki dört milyon şirket ve şahıs şirketi için dosya oluşturan bir veritabanı sistemi.

Daha Fazla Varlık Takibi: ruassets.com, Rusya, Beyaz Rusya, Kazakistan, Ukrayna ve Avrupa’dan veritabanlarına erişen ve bunları analiz eden, yaptırım listeleriyle çapraz kontrol yapan, Ukrayna merkezli YouControl’ün bir aracıdır. Gazetecilere ücretsiz.

İthalat/İhracat: BM Comtrade Veritabanı, ülke ve mallara göre ithalat ve ihracat verileri sunar. Rusya’nın ülkenizden silah ve teknoloji de dahil olmak üzere ne satın alıp sattığını bulmak için kontrol edin.

Dezenformasyon ve Doğrulama Kontrolü

UkraineFacts: Uluslararası Doğrulama Ağı, Rusya’nın Ukrayna’yı işgaline ilişkin propaganda, dezenformasyon ve yanlış bilgileri vurgulamak için küresel bir işbirliği olan #UkraineFacts‘i başlattı.

UkraineFacts.org, dünya çapında Rusya’nın Ukrayna’yı işgali hakkında yanlış raporları ve dezenformasyonları takip ediyor. Resim: Ekran Görüntüsü (UkraineFacts.org)Rusya-Ukrayna

Dezenformasyon Siteleri: Çevrimiçi haber ve bilgi için “güven derecelendirmesi” yapan bir site olan NewsGuard, 150’den fazla Rus dezenformasyon sitesini takip eden bir Rusya-Ukrayna Dezenformasyon İzleme Merkezine sahiptir. Ayrıca Toronto’daki Ted Rogers School of Management’ta Sosyal Medya Laboratuvarı tarafından yürütülen bu Rusya-Ukrayna ÇatışmasıMisinfo Panosuna bakın, İngilizce, Rusça ve Ukraynaca dillerinde de mevcut.

Rus Dezenformasyonunun Raporları: 2020 tarihli bu 77 sayfalık ABD Dışişleri Bakanlığı raporu, Rusya’nın Dezenformasyon ve Propaganda Ekosisteminin , bir göz atmaya değer.

Dezenformasyonun Kökenlerini Ortaya Çıkarmak: İşte iki üst düzey gazeteciden bir propaganda kampanyasının arkasında kimin olduğunu bulmak için kullanılan dezenformasyon üzerine bir GIJN yol haritası.

Telegram: Rus yapımı Telegram, Kremlin yanlısı propagandacılar da dahil olmak üzere dünya çapındaki anti-demokratik gruplar için önemli bir platform haline geldi. Site:t.me komutunun ardından bir boşluk ve anahtar kelimelerinizle Google’daki savaşla ilgili dezenformasyon kökenlerini ve konuşmaları arayın ve tgstat.com aracını kullanarak bulduğunuz faydalı kanalları analiz edin.

Rus Dış Müdahalesi

Rus Casuslarını Takip Etme: Kontrol etmek istediğiniz bir isim mi var? Eye of God ve QuickOsintBot gibi Telegram kazı botlarını kullanın Azure gibi yüz karşılaştırma araçları ve Rus aramaları için etkili olan Cronos gibi insan veritabanlarını kullanın. Alexei Navalny’nin devlet destekli zehirlenmesini açığa çıkaran çevrimiçi araçlarla ilgili bu GIJN haberinde, bazı potansiyel olarak yararlı karaborsa Rus veritabanları ve bunların kullanımıyla ilgili etik kaygılar hakkında bir tartışma da var.

Müdahale Takip Aracı: Alliance for Securing Democracy tarafından üretilen Otoriter Girişim İzleyicisi, 2000’den bu yana Rus yasa dışı kampanya finansmanı, siber saldırılar ve yanlış bilgilendirme kampanyalarıyla ilgili 442 olayı listeliyor.

Seçim Müdahalesi: Bu akademik makale, 1991’den 2017’ye kadar 16 ülkede 27 yabancı seçimde Rus müdahalesinin bir veri setini içermektedir.

Siyasi Müdahale: ABD Senatosu’nun Rusya’nın siyasi müdahalesine ilişkin soruşturması, 19 Avrupa ülkesindeki vakaları aktarıyor.

Paralı Askerler: Bu Fransız sitesi, All Eyes on Wagner, Rus özel güvenlik gücü The Wagner Group’un uluslararası faaliyetlerini izliyor ve araştırıyor.

Ukrayna’da savaş

Harita – Askeri Hareketler, Saldırılar: Liveuamap, askeri hareketler, grevler ve diğer olayların video ve fotoğraf kanıtlarına bağlantılar içeren etkileşimli bir haritadır.

Harita – Önemli Olaylar: Centre for Information Resilience, Bellingcat, Mnemonic, Conflict Intelligence Team ve diğerleri tarafından sağlanan bu kitle kaynaklı harita, çatışmadaki önemli olayları belgeler ve doğrular.

Haritalar – Haber Medyası: Datawrapper’dan Lisa Charlotte Muth, 40’tan fazla haber odasından çatışmalarla ilgili kaynaklara ve makalelere bağlantı veren ve bol miktarda harita içeren uzun bir tweet dizisi yayınladı.

Rus Askeri Araçlarını İzleme: Bu Bellingcat kılavuzu, Rus askeri araçlarının hareketini izlemek için plakaları kullanır.

Rus Askeri Uçaklarının İzlenmesi: Bu uçuş izleyicisi, Rus askeri uçaklarının hareketlerine bakar.

Asker/Resmi Tanımlayıcı: Çok uluslu bir gönüllü çabası olan InformNapalm, Rus askeri askerlerini ve hükümet yetkililerini tanıtır ve Rus propagandasını çürütür.

Rus Ordusuna İlişkin Sızıntılar: Rusleaks.info‘nun, Rus askeri personeli hakkında binlerce isim, adres, telefon numarası ve daha fazlasını içeren bir düzineden fazla veritabanını topladığı bildiriliyor. Bazı kayıtlar Ukrayna hükümetine ait.

Savaş Suçları: GIJN’nin kılavuzu doğrulama ve arşivlemeden güvenlik ve travma ile uğraşmaya kadar savaş suçlarını belgelemeye yönelik 15 adımı kapsıyor. Ayrıca bkz. Rus Savaş Suçlarını Soruşturan Suriyeli Gazetecilerden Alınan Dersler.

Savaş Suçları — Listeleme: Associated Press ve FRONTLINE, hastanelere, okullara ve sivil yapılara yönelik saldırılar da dahil olmak üzere Ukrayna’daki potansiyel savaş suçlarına ilişkin kanıtları topladıkları ve belgeledikleri War Crimes Watch Ukrayna’yı başlattı. Ayrıca bakınız, Ukrayna hükümeti tarafından yönetilen bir site olan Rusya’nın Savaş Suçları.

Medyaya Saldırılar: 1995’ten beri bir medya gözlemcisi olan Ukrayna Kitle Enformasyon Enstitüsü, Rusya’nın Ukrayna’daki Medyaya Karşı Savaş Suçları hakkında sürekli güncellenen bir kronoloji yayınlıyor. 31 Mart itibariyle, beş gazetecinin öldürüldüğünü, birinin kayıp olduğunu, altısının kaçırıldığını ve 70 medya kuruluşunun kapanmaya zorlandığını bildirdi. Bölge çapında bir bakış için ayrıca Gazetecilerin Rusya-Ukrayna İzlemesini Koruma Komitesi’ne bakabilirsiniz.

Bir Kaynak Bulun: Ukraynalı iletişim uzmanları, gazetecileri Ukrayna içinden uzmanlar, muhabirler, görgü tanıkları, fotoğraflar ve videolarla buluşturmak için gönüllü bir hizmet oluşturdu. Haber medyasına ücretsiz. Başka bir ücretsiz hizmet olan UABRAVE, İngilizce konuşan Ukraynalı tanıkları dünya çapındaki medya kuruluşlarıyla buluşturmaya çalışıyor.

Çatışmalarda Cinsel Şiddeti Haberleştirmek: Tecavüz savaşta kullanıldığında, bireyler ve toplulukları üzerinde yıkıcı bir etkisi olur. Dart Center, gazetecilerin savaş bölgelerinde cinsel şiddeti haber yapmaya nasıl hazırlanacaklarını belirlemelerine yardımcı olacak bu mükemmel kılavuzu bir araya getirdi.

Rus Askeri Bulmak
Savaşın altı ayı boyunca, Slidstvo.Info’dan araştırmacı gazeteciler ve Yolsuzlukla Mücadele Genel Merkezi’nden aktivistler, Rus ordusu olduğunu söyleyen yaklaşık 150.000 kişi hakkında bir veri tabanı topladı.

Ek kaynaklar

Bellingcat’ten Grozev, Rusya’nın Ukrayna İşgalini Soruşturması

Ukrayna’daki Olayları İzlemek için Gazetecilik Kaynakları

Rusya’nın Ukrayna Savaşı’nın Arkasındaki Dezenformasyon Kampanyasını Araştırmak