GIJC23 Global Shining Light Ödülüne Başvurular Açıldı

Global Shining Light Ödülü için başvurular başladı. Küresel Araştırmacı Gazetecilik Ağı tarafından desteklenen bu benzersiz ödül, gelişmekte olan veya geçiş sürecindeki bir ülkede tehdit, baskı veya en zor koşullar altında yapılan araştırmacı gazeteciliği onurlandırıyor.

Bu yıl iki ödül kategorisi var: Küçük ve Orta Ölçekli Kuruluşlar (serbest çalışanlar da dahil olmak üzere 20 veya daha az çalışanı olan kuruluşlar) ve Büyük Ölçekli Kuruluşlar (20’den fazla çalışanı olan kuruluşlar). Kazananlar onursal bir plaket ve 2.500 ABD Dolar ödülü yanında 2023 yılının Eylül ayında İsveç’in Göteborg kentinde düzenlenecek Küresel Araştırmacı Gazetecilik Konferansı’na bir seyahat kazanacak ve ödüllerini dünyanın dört bir yanından yüzlerce meslektaşlarının önünde alacaklar.

Çok sayıda başvuru olması nedeniyle, çalışma örneklerinizin çevrim içi bağlantılarını bize göndermenizi rica ediyoruz. Örneğiniz herkese açık bir bağlantı olarak mevcut değilse, belgenizi Google Drive veya Dropbox gibi bir platforma kolayca yükleyebilir ve bağlantıyı shininglightaward@gijn.org  ile paylaşabilirsiniz. Herhangi bir sorunla karşılaşırsanız, bize e-posta gönderin. İngilizce dışındaki dillerdeyse başvurular; basılı veya çevrim içi ayrıntılı bir İngilizce özetiyle veya bir yayın metninin İngilizce transkripti ile yollanmalıdır.

2019 yılında 291 başvuru ile rekor kırıldı. Kalite olağanüstüydü. Jüri 12 finalist arasından üç ödül ve iki mükemmellik ödülü verdi. Son başvuru tarihi: 28 Şubat 2023.

Global Shining Light Ödülünü Önceki Yıllarda Kazananlar 

2019

Büyük Haberodası (Joint winners)

Murder in Manila

Copyright: Nick Jaussi / nickjaussi.com

Ekip: Patricia Evangelista, Carlo Gabuco, Lian Buan, Rambo Talabong, Chay Hofileña. (Rappler, Filipinler)

Bu seri, Başkan Rodrigo Duterte’nin 2016’da göreve gelmesinden bu yana on binlerce insanın hayatına mal olan sözde uyuşturucuya karşı savaşın hikayesini anlatıyor. Rappler’ın altı ay süren araştırması, polisin yargısız infazlarını  kanunsuz çetelere yaptırdığına dair güçlü işaretleri ortaya koyuyor.

#GuptaLeaks

Ekip: Adi Eyal, Adriaan Basson, Angelique Serrao, Antoinette Muller, Branislav “Branko” Brkic, Craig McKune, Lester Freamon (takma ad), Lionel Faull, Marianne Thamm, Micah Reddy, Pauli van Wyk, Pieter-Louis Myburgh, Rebecca Davis, Richard Poplak, Sally Evans, Stefaans Brümmer, Stephen “Sam” Sole, Susan Comrie, Tabelo Timse. (Daily Maverick (Scorpio araştırma birimi), amaBhungane Centre for Investigative Journalism, News24, OpenUp ve Finance Uncovered, Güney Afrika)

Copyright: Nick Jaussi / nickjaussi.com

Bu ortak araştırma, 1990’larda Hindistan’dan Güney Afrika’ya taşınan üç kardeş olan Gupta ailesinin iş imparatorluğunun içinden gelen devasa bir e-posta önbelleğine dayanıyor. Sızıntıların yayınlanmasından kısa bir süre sonra istifa eden eski Devlet Başkanı Jacob Zuma’ya yakın olan ailenin Güney Afrika devletini nasıl “ele geçirdiğini” ve bu süreçte kamu parasını şirketlerine nasıl hortumlatdığını ortaya koyuyor.

Büyük Haberodası (Mükemmellik Ödülü)

The Azerbaijani Laundromat

Copyright: Nick Jaussi / nickjaussi.com

Ekip: Ilgar Agha, Roman Anin, Anna Babinec, Sophie Balay, Attila Biro, Jan Bratanic, Anuška Delić, Ricardo Ginés, Pavla Holcová, Khadija Ismayilova, Elena Loginova, Miranda Patrucić, Madina Mammadova, Paul Radu, Atanas Tchobanov, Jonny Wrate, Carole Kerbage, Dragana Peco, Nadia Shiyyab, Friedrich Lindenberg, Amy Guy, Lion Summerbell, Ilya Lozovsky, Jody McPhillips, Drew Sullivan, Birgit Brauer, Lejla Čamdžić, Roxana Jipa, Ana Poenariu, adı açıklanmayan Azerbaycanlı gazeteciler. (Organize Suç ve Yolsuzluk Raporlama Projesi (OCCRP), çok sayıda uluslararası kuruluşla işbirliği içinde, Azerbaycan)

Bu işbirlikçi, sınır ötesi araştırma, Azerbaycan’daki yönetici elitlerin karmaşık bir kara para aklama operasyonu ve rüşvet fonundan nasıl yararlandığını ortaya çıkardı. Banka kayıtları, yaklaşık 2.9 milyar doların iki yıllık bir süre zarfında Birleşik Krallık’ta kayıtlı dört paravan şirket üzerinden geçtiğini ortaya koydu.

Küçük/Orta Seviye Haberodası (Kazanan)

“Car Wash” (Lava Jato) ve “White Collars” (Lava Juez)

Ekip: “Araba Yıkama” serisi için: Gustavo Gorriti, Romina Mella, Hernán P. Floríndez, Rosa Laura, Margot Desautez. “Beyaz Yakalılar” serisi için: Gustavo Gorriti, Romina Mella, Hernán P. Floríndez, Rosa Laura, Margot Desautez, Patricia Mayorga, Cruz Silva, Luis Miguel Purizaga. (IDL-Reporteros, Peru)

Copyright: Nick Jaussi / nickjaussi.com

Peru’daki IDL-Reporteros, Brezilyalı inşaat şirketi Odebrecht’in rüşvetlerini ve savcılar tarafından “Lava Jato Operasyonu” (Portekizce Araba Yıkama Operasyonu) olarak adlandırılan ve Latin Amerika’daki birçok ülkeye ulaşarak devlet başkanları ve diğer üst düzey hükümet yetkilileri ile siyasetçileri de içine alan karmaşık yolsuzluk ağını haberleştiren ilk medya kuruluşlarından biriydi. IDL-Reporteros inatla davayı haberleştirmeye devam ederken, gazeteciler bir başka büyük hikayeyi daha ortaya çıkardı: Peru mahkemelerinin en üst kademelerindeki yolsuzluk. “Beyaz Yakalılar” serisi, devleti adalet sisteminde yapısal reformlar yapmaya teşvik etti.

Küçük/Orta Ölçekli Haberodası (Mükemmellik Ödülü)

The Profiteers

Ekip: John-Allan Namu, Elijah Kanyi, Samuel Munia. (Africa Uncensored, Kenya)

Copyright: Nick Jaussi / nickjaussi.com

Bu üç bölümlük belgesel, Güney Sudan’ın elit kesiminin bazı üyelerinin Kenya ve diğer Doğu Afrika ülkelerine yatırım yaparken iç savaştan nasıl kazanç sağladıklarını ve ülkelerini nasıl yağmaladıklarını gözler önüne seriyor. Soruşturma, bu kişilerin komşu ülkelerdeki hükümet ve askeri yetkililer, iş adamları ve finans kuruluşlarının desteğiyle nasıl para taşıdıklarını ve silah temin ettiklerini gösteriyor.

2019 yılına ait daha fazla bilgi için burayı tıklayınız + küçük /orta ve büyük haber odaları videosunu izleyebilirsiniz.

2017 (Ortak Kazananlar)

Inside the Massive Extrajudicial Killings in Nigeria’s South-East ve How the Onitsha Massacre of Pro-Biafra Supporters was Coordinated

Gazeteciler: Emmanuel Mayah; Editor: Musikilu Mojeed. (Premium Times, Nijerya)

Fotoğraf: Madelene Cronje

Mayah’ın iki ay süren araştırması çok sayıda toplu mezarı ortaya çıkararak, polis ve askeri güçlerin azınlık bir etnik grubu istismar ve yargısız infazlar için hedef aldığı iddialarını ortaya koyuyor. Fotoğraflı kanıtlar içeren haberlerin ardından insan hakları grupları bağımsız bir araştırma çağrısında bulundu ve ordu yeni bir araştırma başlattığını duyurdu.

Project No. 1

Gazeteciler: Asaad Al-Zalzali; Potoğraf: Thaer Khalid (Beladi TV channel, Irak)

Fotoğraf: Madelene Cronje

Irak’ta devlet okulları için tahsis edilen 200 milyon doların kaybolduğunda muhabir Al-Zalzali paranın peşine düştü ve bu onu bir bankaya ve başka bir ülkeye götürdü. Hikaye, ülkenin Eğitim Bakanlığı’ndaki yolsuzluğun boyutunu ortaya çıkardı ve bir mahkumiyete ve çalınan paranın yarısını iade eden bir anlaşmaya yol açtı.

Mükemmellik Ödülü

Making a Killing

Muhabirler: Lawrence Marzouk, Ivan Angelovski ve Miranda Patrucic; Ayrıca haber yapanlar: Atanas Tchobanov, Dusica Tomovic, Jelena Cosic, Jelena Svircic, Lindita Cela, RISE Moldova, Pavla Holcova, Stevan Dojcinovic ve Pavle Petrovic; Editörler: Drew Sullivan, Jody McPhillips, Rosemary Armao, Gordana Igric ve Anita Rice (Balkan Investigative Reporting Network ve the Organized Crime and Corruption Reporting Project)

Fotoğraf: Daylin Paul.

Ortak araştırma Orta ve Doğu Avrupa ile Orta Doğu arasında 1.2 milyar Avro değerinde bir silah boru hattını ortaya çıkardı. Muhabirler, silah akışının Suudi Arabistan, Ürdün, BAE ve Türkiye tarafından finanse edildiğini ve sistematik olarak İslam Devleti de dahil olmak üzere aşırılık yanlısı gruplara yönlendirildiğini tespit etti.

Haberin yayınlanmasının ardından Avrupa Birliği silah akışını izleyeceğini açıkladı ve bazı ülkeler politikalarını gözden geçirdi.

Mükemmellik Ödülü

Gujarat Files: Anatomy of a Coverup

Gazeteci: Rana Ayyub (Kendisi Yayınladı)

Fotoğraf: Daylin Paul.

Muhabir Rana Ayyub, 2002 yılında Gujarat’ta en az 1000 Müslüman’ın ölümüne yol açan ayaklanmalar hakkında samimi bir şekilde konuşan üst düzey yetkilileri kaydetmek için dokuz ay boyunca gizli görevde kaldı. Ayyub’un araştırmasının hedeflerinden biri ülkenin yeni başbakanı olmaya hazırlanırken, Hintli medya bu röportajları kuruluşlarında yayınlamaya çekindi. Tehditlere ve gözetimlere rağmen Ayyub, Hindistan’ın üst düzey yetkililerinin saldırılardaki suç ortaklığını ortaya koyan transkriptleri kendisi yayınladı.

2017 yılı finalistlerine dair bilgilere buradan, videoya ise buradan ulaşabilirsiniz.

2015 (Ortak Kazananlar)

Unholy Alliances

Gazeteciler: Miranda Patrucic; Dejan Milovac; Stevan Dojcinovic; Lejla Camdzic, Drew Sullivan, Jody McPhillips, Rosemary Armao (Organized Crime and Corruption Reporting Project)

2015 Global Shining Light Ödülünü Kazanan Ortak Ekip

Bir yıl süren bu soruşturma, Karadağ’ın bir zamanlar dokunulmaz olan Başbakanı Milo Djukanovic ve aile bankasının hükümet, organize suç ve iş dünyasından oluşan kutsal olmayan bir ittifakın merkezinde nasıl yer aldığını ortaya çıkardı. AB için örnek bir aday olmaktan çok uzak olan Karadağ, gerçekte bir mafya devleti olarak işlev görmektedir.

Empire of Ashes

Gazeteciler: Mauri König with Albari Rosa ve Diego Antonelli (Brazilya); Martha Soto (Colombia); ve Ronny Rojas (Costa Rica), Gazeta do Povo, Brazilya

2015 Global Shining Light Ödülünü Kazanan Ortak Ekip

Beş ay süren bir araştırma, sigara kaçakçılığının Latin Amerika’nın bazı bölgelerinde esrar ve kokaini nasıl geride bırakarak en kârlı iş haline geldiğini ortaya çıkardı. Yasadışı ticaret, Güney Amerika’daki organize suç jeopolitiğini yeniden şekillendiriyor ve Paraguay Devlet Başkanı Horacio Cartes tarafından gizlice yönetiliyor.

Mükemmellik Ödülü

Yanukovych Leaks

Gazeteciler: Dmytro Gnap; Anna Babinets; Vlad Lavrov; Oleksandr Akimenko; Katya Gorchinskaya; Natalie Sedletska; Oleg Khomenok; Mariya Zemlyanska; Olesya Ivanova; Maksym Opanasenko; Kateryna Kapliuk; Denys Bigus.

“Yanukoviç Sızıntıları” araştırması 2015 Küresel Parlayan Işık Ödülüne layık görüldü.

Ukrayna’da 2014 devriminin kaotik günlerinde, gazetecilerden oluşan doğaçlama bir ekip, ülkenin kaçan başkanı tarafından neredeyse yok edilen 25.000 belgeyi kurtarmak için bir araya geldi. Çalışmaları olağanüstü bir yolsuzluk tarihini belgeledi ve Yanukoviç ile yandaşlarının milyonlarca dolar çaldığı gerekçesiyle açılan ceza davalarında kanıt oldu.

2015 finalistleri hakkında daha fazla bilgi için burayı ve video için ise burayı tıklayınız.

2013*

Azerbaijan Corruption

Gazeteci: Khadija Ismayilova, Nushabe Fatullayeva, Pavla Holcova, ve Jaromir Hason Organize Suç ve Yolsuzluk Raporlama Projesi, Özgür Avrupa Radyosu ve Çek Araştırmacı Gazetecilik Merkezi iş birliğiyle çalıştı.

2013 Küresel Parlayan Işık Ödülü’nün sahibi.

Haber, bir altın madeni işletmesi aracılığıyla zaten muazzam olan servetlerine milyarlarca dolar ekleyecek olan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev’in ailesinin şüpheli iş ilişkilerini gözler önüne seriyordu. Ekip, ailenin bir İngiliz ve üç offshore şirketten oluşan bir konsorsiyumu iş anlaşmaları için nasıl paravan olarak kullandığını ortaya çıkardı.

Mükemmellik ödülü

Taxation without Representation

Gazeteciler: Umar Cheema, Center for Investigative Reporting/Pakistan

Cheema, Pakistan parlamentosunun 446 üyesinin ve cumhurbaşkanının vergi kayıtlarını elde etti ve analiz etti. Araştırması, milletvekillerinin yaklaşık yüzde 70’inin vergi beyannamesi vermediğini ortaya koydu. Bu haber, dünyanın en düşük gelir toplama oranlarından birine sahip olan Pakistan’da büyük tartışmalara neden oldu.

2023 finalistlerine dair daha fazla bilgi için burayı, video için ise burayı tıklayınız.

2011

Secret Diaries

Gazeteciler: James Alberti, Katia Brembatti, Karlos Kohlbach, ve Gabriel Tabatcheik, Gazeta do Povo and PRC Television, Brazil

2011 Küresel Parlayan Işık Ödülü’nün sahibi.

Muhabirler, Parana eyaleti yasama meclisinin 400 milyon dolar kadar kamu fonunu sistematik olarak nasıl çaldığını ortaya çıkarmak için iki yıl boyunca bir veri tabanı oluşturdu. 2010 yılında yayınlanan dizi, yolsuzluk karşıtı protestolarda 30,000 kişiyi sokaklara döktü ve 20’den fazla cezai soruşturmayla sonuçlandı.

2010

Investigating the Economic Structure Behind the Moldovan Regime

Gazeteciler: Vitalie Calugareanu (Moldova), Vlad Lavrov (Ukraine), Stefan Candea (Romania), Dumitru Lazur (Moldova), ve Irina Codrean (Moldova)

2010 Küresel Parlayan Işık Ödülü’nün sahibi.

Gazeteciler, Moldova’nın eski cumhurbaşkanının kendisini ve ailesini zenginleştirmek için gücünü nasıl kötüye kullandığını ortaya çıkarmak için birlikte çalıştılar. Voronin’in 1996-2009 yılları arasındaki özel mülkleri hakkında bilgi edindiler ve konumunu aile şirketleri için nasıl tekeller yaratmak için kullandığını gösterdiler.

2008

Gangsterism and the Faulty Legal System

Gazeteciler: Sonali Samarasinghe (Sri Lanka)

Fotoğraf: SKUP

Sonali Samarasinghe, güçlü bir devlet bakanının başbakan üzerindeki nüfuzunu ve bağlantılarını kullanarak medya ve adalet sistemini nasıl hoyratça yönettiğini ifşa etti. Samarasinghe daha sonra kocası öldürüldükten ve kendi hayatı tehdit edildikten sonra ülkeden kaçmak zorunda kaldı.

2007

Power Brokers

Gazeteciler: Paul Christian Radu ve Sorin Ozon, Romania Centre for Investigative Journalism; Eldina Pleho ve Alison Knezevic, Centre for Investigative Reporting/Bosna. Stanimir Vlaglenov (Bulgaria), ve Altin Raxhimi (Albania).

Proje, Romanya, Bosna, Bulgaristan ve Arnavutluk’ta büyük elektrik kesintilerine neden olan bir enerji krizini araştırdı. Dizi, Balkanlar’da faaliyet gösteren karanlık insanlarının, enerji tüccarlarına büyük kârlar getiren ancak yoksul vatandaşlara uygulanan fahiş elektrik fiyatlarıyla sonuçlanan şüpheli anlaşmalarını ifşa etti.

*NOT: 2013 Küresel Parlayan Işık Ödülü’nün başlangıçta iki kazananı vardı. Cato Malikanesi’ndeki habercilik hataları ve diğer sorunlar nedeniyle: Inside a South African Police Death Squad (Cato Malikanesi: Güney Afrika Polisi Ölüm Mangasının İçinde) başlıklı haberdeki hatalar ve diğer sorunlar nedeniyle, Sunday Times of South Africa 2018 yılında bu çalışmayı reddetmiş ve hikayenin arkasındaki ekibe verilen tüm ödülleri iade etmiştir. Buna karşılık olarak GIJN, Cato Manor’u Küresel Parlayan Işık Ödülü sahibi olmaktan çıkarıldı.