Almanya’da Kitlesel Sınır Dışı Planının Konuşulduğu Toplantıyı Ortaya Çıkarmak!

Berlin’e yakın bir bölgede koşuya çıkan kişi, koşu sonrası Weimar döneminde inşaa edilmiş villaya girip bir kahve sipariş etmek ister!

Kahve siparişi veren koşucu aslında CORRECTIV için çalışan, gizli görevde olan bir muhabirdir ve tarihi Landhaus Adlon otelindeki bu toplantıya katılmaya çalışmıştır.

Tarih 2023’ün Kasım ayıdır! Muhabir, Alman aşırı sağ partisi olan Almanya için Alternatif Partisi (AfD)’nin üst düzey üyeleri, tanınmış aşırı sağ isimler ve milliyetçi öğrenci birlikleri aracılığıyla düzenlenen bu gizli toplantıya katılır.  Tabii ki bu bir tesadüf değildir.  Katılımcılar arasında doktorlar, avukatlar ve girişimcilerin yanı sıra Almanya’nın merkez sağ Hıristiyan Demokrat Birlik (CDU) Partisi’nin iki üyesi de vardır. Bu toplantıda, Alman vatandaşları da dahil olmak üzere milyonlarca insanın Almanya’dan sınır dışı edilmesine yönelik bir “ana plan” hazırlanmıştır.

CORRECTIV ekibi etkinliği öğrenir öğrenmez, muhabirleri için Landhaus Adlon’da  iki gecelik bir rezervasyon yaptırmışlardır. Muhabirin kendi deyimiyle, aptal görünümlü gözlükler takıp, boyalı saçlarla kılık değiştirip takılacaktı.

Konferans sabahı haber için hazırlıklara başlanmıştı. Koşuya çıkacak, koşudan sonra da bir fincan kahve için binaya dönecekti. Öyle de yaptı! Kırk dakika sonra özel konuklar içeri girmeye başladığında koşudan dönüp otele girmişti. “Bir fincan kahve nereden bulabilirim?” diye sormuştu.

Otelin yerleşim planı. Resim: CORRECTIV / Ekran Görüntüsü

GIJN’e konuşan muhabir o anda yaşadıklarını şöyle ifade ediyor:  “O kadar adrenalin var ki sakin görünüyorsunuz ama aslında alarm durumundasınız, beyniniz başka bir şey yapıyor. Korku, sevinç, gerilim, aşırı odaklanma gibi duygular yaşıyorsunuz.”

Kahve için geri döndüğü yerde, etkinliğe katılanlara hitaben yazılmış metinler dikkatini çekiyor ve videoya alıyor.

O günün akşamı araştırma ekibinin bir bölümü otelin bahçesinde duran gemi saunaya yerleştirdikleri teleskopik bir mercek ile katılımcıların fotoğraflarını çekiyor. Ayrıca Greenpeace’den de araştırma ekibine destek olanlar otelin ön tarafına iki araçla park ediyo ve otele girenleri izlemek için araç içi kamera kullanıyorlar.  Elde ettikleri görüntüler  Almanya kamuoyunda büyük etki yaratıyor yani ifşanın temellendirmesinde büyük rol oynuyor.

Muhabir yakalanma ihtimali için ise: “Beni öldürmeyeceklerinden emindim, en kötü ihtimalle bir kaç ağır yumruk yerdim ” diyor.

CORRECTIV’in diğer mubabiri Marcus Bensmann ise farklı bölgelerden bir iki AfD üyesiyle daha  görüşüyor. Tabii ki bu ifadeleri başka kaynaklar üzerinden doğrulaması da gerekiyor. (CORRECTIV araştırmayla ilgili bazı detayları burada paylaştı).

Altı hafta süren doğrulama çalışmalarının ardından yürütülen araştırma ülke çapında kitlesel protestolara yol açtı. Alman basınında manşetlere taşındı, hoşnutsuzlukla bilrikte, protestolarda partinin yasaklanması çağrısında bulunanlar da vardı. Reuters’e göre partiye destek son altı ayın en düşük seviyesine ulaştı.

‘Maskeler Düştü’

Almanya Gazeteciler Federasyonu (DJV) sözcüsü Paul Eschenhagen, “Bu toplantıyı ortaya çıkarmak pek çok insan için ufuk açıcı oldu. Nefret dolu bir sınır dışı fantezisi bu! Bir daha anlıyoruz ki kamuoyunu aydınlatmak için gazetecilikten daha iyi bir araç olamaz.”

Avrupa genelinde aşırı sağın güç kazandığı hayati bir seçim yılında, bu ifşaat ulusal çapta ciddi bir ses getirdi.

Araştırmayı yürüten CORRECTIV muhabiri Jean Peters şöyle diyor: “Almanya’da iki grup var biri göçmen kökenli insanlar, diğeri ise Nazi geçmişi olanlar. Dolayısıyla bu durum hemen bir tepkiyi tetikliyor.”

GIJN’e konuşan araştırmanın kilit muhabirlerinden Marcus Bensmann’a göre ise, ifşaatların en şaşırtıcı yanı, “AfD ulusal yönetim kuruluna doğrudan bağlı üst düzey AfD üyelerinin, avukatların, girişimcilerin ve aşırı sağcıların milyonlarca insanın Almanya’dan sınır dışı edilmesini tartışırken takındıkları kararlılıkları ve özgüvenleri. Bu yönde tezler olduğu biliniyordu ama anlıyoruz ki bu otelde bu tezler bir plana dönüşmüş.”

“İnsanları harekete geçiren şey tam olarak bu, maskeler düştü. Şimdi pek çok kişi bu oteldeki konukların Almanya’da siyasi güç elde etmeleri halinde neler olacağını anlıyor” diyor.

Bensmann CORRECTUV’e 2014 yılında katılan Marcus Bensmann 2016’dan bu yana AfD’ye odaklandı. Bu, partinin Avrupa Birliği’nin kurtarma programına karşı kurulmasından üç yıl sonraydı. Ülke genelinde ikinci sırada yer alan AfD, Almanya’nın aşırı sağcı ve radikal fraksiyonlara sahip göç karşıtı partisi olarak giderek daha sert bir rol oynamaya başladı.

Partinin artan popülaritesi bu seçim yılında özellikle endişe verici bir gelişme. Ülke içinde pek çok kişi partinin yasaklanması çağrısında bulundu ve anayasaya aykırı olduğunu söyledi. Öte yandan 2023 yaz ayında CORRECTIV ekibi hazır 2024 yılı seçimler yılıydı Avrupa’da; AfD ve Avrupa’daki sağcı partilerin kullanmayı planladıkları stratejileri inceleme kararı almıştı.

“Bizim için sızıntı araştırmanın başlangıcı değil, sonucu. Araştırmak istediğimiz soruyu formüle edip, ağı hedefe atarız” diyen Bensmann, ekibin gizli toplantıdan nasıl haberdar olduğunu açıklıyor.

Bensmann, AfD ile ilgili kaynak edinme ve değerlendirme konusunda yılların deneyimine sahip bir gazeteci. Kapsamlı deneyimi ona aşırı sağcı kaynakları araştırırken içgörü kazandırdı. “Cehennem hakkında yazmak istiyorsanız şeytanlarla konuşmanız gerekir çünkü melekler cehennemi sadece kulaktan dolma bilgilerle bilirler” diye tavsiyede bulunuyor. “Görüşlerini paylaşmadığınız ve ifadelerinin kötü olduğunu düşündüğünüz insanlarla muhatap olmak zorundasınız. Ancak bu tür tarafları araştırırken, bir ilkeyi benimsemeli, kalbinize yerleştirmelisiniz: muhatabınızı dönüştürmek ya da mahkum etmek değil, onu bir kaynak olarak kazanmak istiyorsunuz.”

Bu çarpıcı tavsiyenin bir de ikinci kısmı var: “Kaynakla sohbet genellikle bir dans gibidir ama liderliği de elinizde tutmanız gerekir, yoksa bitirmek zorunda kalırsınız.”

Kaynakların yetiştirilmesi söz konusu olduğunda Peters, onların size gelmesine izin vermenizi öneriyor. “Kaynak bana kim olduğum için geldi? Kariyerim için değil konuyu takip etmem için bana güvendi. O yüzden saklanmayın.”

“Bence pek çok gazeteci profesyonel görüneceğini düşünerek tarafsız görünmeye çalışıyor. Gerçek her zaman gerçektir. Bu hiçbir ideoloji tarafından alt edilemez. Demek istediğim şu: çok net bir pozisyonunuz olabilir ve aynı zamanda düzgün bir gazetecilik çalışması yapabilir, gerçeklerinizi kontrol edebilir ve bağlamı verebilirsiniz. Bu sadece gazetecilik okulunda herkesin öğrenebileceği bir işçiliktir. Ancak kapıları açan şey kişiliktir” diyor.

Almanya’nın başkenti Berlin’de Reichstag binası önünde aşırı sağcılığa karşı 2024 yılının sonlarında düzenlenen gösteride bir protestocu, sınır dışı etme planlarının ortaya çıkmasına tepki gösteren bir pankart tutuyor. Görsel: Shutterstock

İş Birliğinin Anahtar Olduğu Noktalar

CORRECTIV, araştırmalarına çekim yaparak katkı sağlayan Greenpeace ekibi de dahil, kazandıkları başarıyı iş birliğine bağlıyor.

Peters gazetecilerin; egosuz, bilgi paylaşımına istekli kurumlardan çok şey öğrenebileceklerine inanıyor.

Şöyle diyor; ” Sizi öldürmek isteyen bazı Naziler ve kıskanç bazı meslektaşlarınız dışında aklınızda tutmanız gereken şey; insanlar bir makalenin altında yazan ismi önemsemez. Kimse makaleyi kimin yazdığını bilmiyor, kimsenin umurunda da değil.” diyor Peters.

Bensmann, CORRECTIV’i neyin başarılı kıldığını tartışırken, “Birlikte iş birliği içinde ve ekibimizdeki her bireyin kendi becerilerine büyük saygı duyarak çalıştık yani yeni yaklaşımlar deniyoruz.” diyor.

Gerçekten de araştırma ekibi ilginç ve farklı becerilere sahip kişilerden oluşuyordu. Ekibin derin ve titiz araştırma zekası ve ezber bozan tarzıyla siyaset bilimi, performans ve sanat, profesyonel palyaçoluk, kültür-sanat haberciliği ve oyun yazarlığını  da kapsayan bir kariyere sahip olan yenilikçi gazeteci Jeans Peters’ın liderliği  ile bu iş ortaya çıktı.

Peters kendisini gazetecilik dünyasında “dışarıdan biri” olarak tanımlıyor. Önceden de büyük araştırmalarda kilit rol oynamış ama gazeteciliğe sanat dünyasıyla adım atmış. CORRECTIV onu 18 ay önce işe almış”

Bu kararın ürünlerinden biri, Peters’ın iki kişiyle yazdığı, CORRECTIV’in AfD araştırmasını yayınlamasının hemen ardından sahnelenen bir oyunu oldu. Ülkenin dört bir yanındaki tiyatrolarda ücretsiz olarak sergilenen bir saatlik oyun; insanlara bir ekranda hızlıca tarayıp geçebilecekleri bilgilere sürükleyici bir şekilde ulaşma imkanı sunuyordu. Oyunun popülaritesi ve Almanya’nın dört bir yanındaki tiyatroların iş birliğine sıcak bakması araştırmacı gazetecilik  dünyası için de sevindiriciydi çünkü tam da aşırı sağcılıkla ilgili araştırmacı gazetecilik  çalışmalarında iş birlikleri filizleniyordu!

Peters, “Şu anda yaşananlar hem gazetecilik sahnesinde hem de tiyatro sahnesinde benzersiz” diyor.

“Faşizmin karşıtı sevgidir. Yani insanlar faşizm istemiyorsa, sevgiye ve insani dayanışmaya yöneliyor, bu çok güzel bir sonuç.”

‘Basın Özgürlüğü Olmadan Demokrasi Olmaz’

Almanya Gazetecilik Federasyonu’ndan Eschenhagen, “Eğer havada sevgi varsa, nefret de vardır. AfD ve destekçileri basın özgürlüğü hakkında ne düşündüklerini gösteriyorlar. ‘Almanya’ya Karşı Gizli Plan’ın ortaya çıkmasından bu yana CORRECTIV nefret ve tehdit bombardımanına tutuldu” diyor. CORRECTIV ekibi için bu tehditler ne kadar ürkütücü olsa da çok da şaşırtıcı değil. Nitekim 2016 yılında bir aşırı sağcı, politikacı ve AfD eleştirmeni Walter Lübcke’yi öldürmüştü.”

“Şu anda CORRECTIV ekibine karşı çok fazla nefret var. Bana ya da diğer meslektaşlarıma bir şey olması durumunda, konu doğrudan parti başkanına kadar uzanacak çünkü bunu kamuoyuna duyurdular. Ancak bu, arkamızda duran ve bizi destekleyen insanların varlığını küçültmez” diye de ekliyor Peters.

Eschenhagen ise, “Bu tür sindirme girişimleri ve örtülü şiddet çağrılarının yanı sıra gazetecilere yönelik nefret ve kışkırtmanın demokratik bir tartışmada yeri yoktur” diyerek CORRECTIV’teki meslektaşları ve aşırıcılıkla mücadele etmeye kararlı tüm medya çalışanlarıyla dayanışma çağrısında bulunuyor. “Çünkü demokrasi olmadan basın özgürlüğü, basın özgürlüğü olmadan da demokrasi olmaz.” diyor.

Sarah Karacs Berlin’de yaşayan serbest bir gazetecidir. Daha önce Avrupa Gazetecilik Gözlemevi’nde araştırmacı olarak çalışmıştır. Çalışmaları CNN, Der Spiegel, New Statesman ve South China Morning Post tarafından yayımlanmıştır.