Veri Gazeteciliği İlk 10: Dünya Kupası Oranları, Ekonomik Hareketlilik, Savaş Zamanı Rüyalar, Gürültülü Grafikler

İspanyol El Pais gazetesi, 2022 Dünya Kupası maçlarını simüle etmek ve nihai kazanan ülkeyi tahmin etmek için bir istatistik aracı geliştirdi. Resim: Ekran görüntüsü, El Pais

2022 erkekler FIFA Dünya Kupası tüm hızıyla devam ederken, bu küresel eğlence bol miktarda veri gazeteciliği örneklerini görmemizi sağladı. Bu hafta El Pais’in turnuvayı kimin kazanabileceğini belirleyen bilgilendirici ve son derece eğlenceli istatistik modelini inceliyoruz. Saha dışındaki sorunlar için çarpıcı bir görsel araştırma, projenin ölçeğini göstermek ve organizatörlerin kamuya verdiği sözlere rağmen turnuvanın karbon nötr olma ihtimalinin ne kadar düşük olduğunu analiz etmek için Dünya Kupası şantiyelerinin uydu görüntüleri yer alıyor. Haftalık NodeXL ve Twitter’daki en popüler veri gazeteciliği öykülerinden oluşan derlememiz, savaş sırasında insanların gördüğü rüyaların, Fransa’daki #MeToo hareketinin yasal sonuçlarının ve domuz çiftliği kirliliği sorununun bir analizi yer alıyor.

Dünya Kupası’nı Kim Kazanır?

Katar’da düzenlenen Dünya Kupası, şantiye inşaatı ile ilgili insan hakları ve çalışma sorunlarından, basın özgürlüğü endişelerine ve sıcaklıkla ilgili şikayetlerden bira bulamamaya kadar çeşitli tartışmalarla çevrili. Ancak inatçı futbol taraftarları için en önemli soru, hangi ülkenin oyuncularının altın kupayı kaldırma olasılığının yüksek olduğu. İspanyol gazetesi El País, günlük olarak güncellenen olasılıklarla olası sonuçları belirlemeyi sağlayan istatistiksel bir model oluşturdu. (İspanyolca sürümünü de okuyabilirsiniz.) Simülasyon, son oyun sonuçlarından ölçümler alıyor ve her takımın oyuncularının kalitesi için bir sıralama kullanıyor (euro cinsinden transfer değerleri ile ölçülüyor). “Yaptığımız şey, her maçı maç maç simüle etmek. Bu işlemi binlerce kez tekrarlıyoruz” diye belirtiyorlar. İçerik oluşturucular, Dünya Kupası’nın oldukça tahmin edilemez olabileceğini kabul ederken (Suudi Arabistan’ın Arjantin’i Grup aşamasında 2-1’lik şok galibiyetine bakın),  verilerin taraftarlara hangi takımın favori (Brezilya) olduğunu ve hangi takımların büyük olasılıkla gideceğini söyleyebileceğini söylüyor. Bonus: The Washington Post’un ofsayt kuralı hakkında çok güzel etkileşimli çalışmasını da inceleyebilirsiniz.

Ekonomik Hareketliliği Tahmin Etmek

Aaron Williams, çalışmaları eşitsizlikle mücadeleye odaklanan bir Afrikalı-Amerikalı veri gazetecisi ve görselleştirme uzmanı. Eski Washington Post muhabiri  olan  Williams, The Pudding için yaptığı ilk derin çalışmada, Kaliforniya’nın farklı mahallelerinde kalsaydı ne kadar kazanması bekleneceğini öğrenmek için kendi hikayesini araştırmaya karar veriyor. Kaliforniya’nın kırsal kesiminde büyükanne ve büyükbabasının yanında ve annesinin doğduğu yerde büyümüş olsaydı, 35 yaşına kadar beklenen geliri yılda sadece 19.000 ABD doları olurdu. Doğduğu yerde, Los Angeles şehir merkezinden 15 mil uzakta “kötü hava kalitesine” sahip bir şehirde, 38.000 $ ile bunun iki katına çıkacaktı. Ailesinin o yedi yaşındayken San Francisco Körfez bölgesine taşınma kararı, bir yetişkin olarak tahmini yıllık gelirinin 49.000 dolara çıkması anlamına geliyordu. “Üç farklı şehir. Siyah çocuklar için üç farklı finansal sonuç,” diye yazdı. Williams ayrıca, 1910 ile 1940 yılları arasında Amerikan şehirlerine göre Siyahilerin nüfusun yüzde değişimini gösteren bir harita da dahil olmak üzere, ailesinin göç öyküsünü daha büyük bir anlatının parçası olarak aktarıyor.

Savaş Zamanında Rüyaları Analiz Etmek

Savaşın başlangıcından bu yana Ruslar tarafından bildirilen rüyalarla ilgili bir araştırmanın verilerini kullanan veri muhabiri Lyubov Popovets, “Savaşın başlangıcından beri, çoğumuz her türden zulüm, şiddet ve benzeri rüyalar görmeye başladık” dedi. ReadyMag’de detaylandırdığı çalışmada rüyalar, “aklın acı verici deneyimlerin üstesinden nasıl geldiğidir” diyor, bu nedenle Mart 2022’den bu yana kaydedilen yaklaşık 1.000 rüyaya ilişkin analizi sıradan insanların düşüncelerine dair fikir veriyor. Rusça yazılmış olan makalesinde en yaygın rüyaların konusunu göstermek için görseller ve listeler kullanıyor.  Bulguları hakkında tweet atarak, yanıt verenlerin bildirdiği en yaygın duygunun “korku/dehşet” olduğunu belirtiyor.  Rüyada en çok yaşanan şeyler “Kişiler bir yere koşuyor veya bir şeyler yapmaya çalışıyorlar ancak başarılı olamıyorlar” diye belirtiyor.

Çöp Karbon Ofsetleri

Bloomberg Green tarafından yapılan bir araştırma, düzinelerce küresel şirketin, çevre dostu sertifikalar ya da karbon nötr olma iddiasında bulunmalarına yardımcı olmak için yenilenebilir enerji projelerinden ucuz ve etkisiz denkleştirmelere bel bağladığını ortaya çıkardı. Gazeteciler Natasha White, Akshat Rathi ve Demetrios Pogkas, alıcıların para kazanmasına veya yanlış iddialarda bulunmasına yardımcı olan “içi boş yenilenebilir enerji tabanlı denkleştirmeler” odağında tedarik zincirlerini inceleyen üç bölümlük bir dizinin sonuncusu için yüzbinlerce işlemi analiz ettiler. Geçen yıl satın alınan ofsetlerin neredeyse %40’ının bu şüpheli projeleri içerdiğini ve toplam olarak en çok kirleten bazı ülkelerin emisyonlarına eşdeğer olduğunu buldular. Karbon nötr olduğunu iddia eden “sahte denkleştirmeler” satın alan suçlular arasında Delta Airlines, BP (British Petroleum), Volkswagen ve Etsy yer alıyor. Bloomberg araştırmasına yanıt olarak bazı şirketler, denkleştirmeleri aşamalı olarak kaldıracaklarını veya gelecekte yalnızca karbon dioksit emisyonlarını aktif olarak ortadan kaldıran projelerden satın alacaklarını söylediler.

**Karbon ofsetleme, şirketinizin sebep olduğu karbon emisyonunun başka yerde oluşmasını engelleyerek kendi emisyonunuzu telafi etmenizi sağlayan bir mekanizmadır.

Fransız #MeToo İfşaalarının Analizi

2017’den beri Fransız medyasında yer alan #MeToo ifşaat dalgasına ne oldu? Çevrim içi araştırmacı gazetecilik dergisi Mediapart’dan gazeteciler Donatien Huet, Lénaïg Bredoux ve Marine Turchey, bu şikayetlerin ardından herhangi bir sonuç olup olmadığını öğrenmek için Fransa’da ortaya çıkan en yüksek profilli 100 cinsel taciz veya saldırı vakasını analiz ederek bu soruyu yanıtlamaya çalıştılar. Medyaya yansıyan bu vakaların çoğunda yasal işlem başlatıldığını öğrendiler. 85 dava ya şikayetler üzerine ya da savcılık aracılığı ile mahkemelik olmuş. Bunlar arasında 20 kişinin görevden alındığı anlaşılıyor, diğerlerinin ise davası devam ediyor. 100 farklı vakayı incelerken iki ortak tema dikkat çekici: Birincisi, siyaset bilimci Olivier Duhamel ve eski cerrah Joël Le Scouarnec dışında, sanıkların ezici çoğunluğu iddia edilen iddialara karşı çıkmış. İkincisi, vakaların yaklaşık üçte ikisinde birden fazla şikayet var. Ayrıca not: Şikayetçilerin %20’si erkeklerden oluşuyor ve şikayetlerin üçte ikisi siyaset, kültür veya yaratıcı alanlardaki kişilerle ilgili.

Bir Silah Olarak Enerji

The Economist’in Graphic Detail bölümünden veri gazetecisi Ainslie Johnstone, Rusya’nın enerjiyi bir silah olarak kullanmasının önümüzdeki kış boyunca nasıl ölümcül olabileceğini gösteren bir görselleştirme hazırladı. Vladimir Putin’in savaşı kazanmak için Batı’nın Ukrayna’yı desteklemeyi bırakmasına ihtiyacı olduğunu ve bu kış aralarını açmak için iyi fırsat olabileceği görüşüne yer veriyor. Savaştan önce Rusya, AB’nin doğal gaz ithalatının yarısını sağlıyordu. Putin’in Ağustos ayında Avrupa’ya giden büyük bir boru hattını kapatmasının ardından yakıt fiyatları yükseldi ve AB bunu stokla iyi bir şekilde atlatırken, yükselen enerji maliyetleri tüketicilere yansıdı ve sıcaklık ne kadar etkiliysel, soğuk havalarda insanları etkiliyor yani her kış daha fazla ölüm meydana geliyor bu nedenle. Johnstone ayrıca sıcak hava dalgalarının daha fazla manşet olmasına rağmen daha ölümcül olanın soğuk olduğunu gösteren çizelgeler hazırladı. Avrupa’da milyon kişi başına ortalama haftalık ölümler Kasım’dan Şubat’a kadar yükselme eğiliminde. Yazıda, “Geçmişte enerji fiyatlarındaki değişikliklerin ölümler üzerinde küçük bir etkisi oldu” notu düşüldü. “Ancak bu yılki maliyet artışları dikkate değer ölçüde yüksek.”

Katar Dünya Kupası Karbon Nötr mü?

Hem FIFA hem de Katar, Katar’daki 2022 Dünya Kupası’nın tarihinde karbon nötr olacak ilk etkinlik olacağını taahhüt etti. İkincisi, güneş enerjisiyle çalışan aydınlatma ve soğutma sistemleriyle emisyonları azaltacağını, yerel yeşil projelerle kaçınılmaz emisyonları dengeleyeceğini ve “enerji verimli stadyumlar” inşa edeceğini söyledi. Ancak uzmanlar özellikle bu son noktada şüpheci. Der Tagesspiegel ve Investigative Reporting Project Italy (IRPI) tarafından hazırlanan etkileşimli görsel araştırma, Dünya Kupası’nın karbon nötr olma ihtimalinin çok düşük olduğu sonucuna varmak için stadyum ve diğer inşaat alanlarının uydu görüntülerini analiz etti. Örneğin son 10 yılda, Katar’ın çoğu çöl olan en az 8 milyon metrekarelik arazisi, 1.140 futbol sahası betonuna eşdeğer ve Dünya Kupası’na evsahipliği için bu bölgeler betonlandı ve asfaltlandı. Carbon Market Watch‘a göre, yalnızca kalıcı stadyumlar için salınan karbondioksit miktarının FIFA ve Katar tarafından tahmin edilenden çok daha yüksek olduğu.

Domuz Çiftliklerinden Kaynaklanan Kirlilik

İspanya, 2.000’den fazla hayvanı barındıran binlerce işletme ile bir dizi dev domuz çiftliğine ev sahipliği yapıyor. Ancak İspanyol araştırmacı veri kuruluşu Datadista’nın  analizine göre, bu çiftliklerden gelen metan emisyonları, devlet ve Avrupa’nın emisyonu azaltma taahhütlerine rağmen artıyor. Muhabirler, 2021’de bu süper çiftliklerden salınan toplam metan miktarının bir önceki yıla göre %2,7 artışla ilk kez 100.000 tonu aştığını tespit etti. Ekip, çiftliğe göre emisyonları görünür kılmak için etkileşimli bir harita oluşturdu ve en büyük kirleticileri isimlerine göre listeledi. Ayrıca, amonyak emisyonlarının da nasıl arttığını ve bulamaç kullanımının toksinlerin akiferlere sızma riskini taşıdığı yerleri vurgulamak için resmi verileri kullanıldı.

Veri Gazeteciliği Anketi

GIJN, bu alanda çalışanlara, kullanılan araçlara ve teknolojiye ve veri gazeteciliğinin nasıl geliştiğine dair içgörüler sunan yıllık Veri Gazeteciliği Durumu Araştırması için DataJournalism.com ile ortaklık yapıyor. Anket, veri gazeteciliği alanında çalışan  herkese açık. Geçen yıl 1.500’den fazla kişi yanıt vererek sektör genelinde yaygın olarak kendi kendine öğrenmeyi ve farklı ülkelerde eşit olmayan erişim ve veri kalitesini ortaya çıkardı. Bu yılın anketi 31 Aralık’ta sona erecek ve sonuçlar gelecek yılın başlarında yayınlanacak.

Gürültülü Grafikler

Veri gazetecileri genellikle görsel konusunda yeteneğe sahip ancak gazeteci Nick Evershed bu hafta bize sesin gücünü de hatırlatıyor. Guardian Australia ekibi tarafından oluşturulan ve “verileri ses ve animasyonla hızlı bir şekilde grafiklere dönüştüren” yeni bir web uygulamasına yer veriliyor. Yükselen küresel karbondioksit seviyelerinden, düşen pound’a kadar her şeyin ses kullanılarak nasıl görüntülenebileceğini gösteriyorlar. Örneğin, Mark Zuckerberg’in geçen yıl çeyrek başına ortalama net değerindeki düşüşü göstermek için hüzünlü bir trombon sesi kullanılıyor. Başka bir örnek, Avustralya’da köpek ırkı popülaritesindeki iniş ve çıkışları, evet köpek havlamaları kullanarak gösterirken, iklim değişikliği çizelgesindeki “endişe uyandıran” sentez sesleri aciliyet duygusunu belirtmek için ateş gösteriliyor. Bu yöntemlerle yeni kitlelere de ulaşabiliyorlar. İzlemek isteyenler için bir açıklama videosu!

Bonus: Öğretmede Eğitim Çarkı Yaklaşımı.

Miami Üniversitesi İletişim Fakültesi’nde Görsel Gazetecilik Bölümü Başkanı  veri görselleştirme uzmanı Alberto Cairo, son blog yazısında veri görselleştirmeyi  nasıl öğrettiğini anlattı. “Bir zanaatı öğrenmenin tek yolu, zanaatı aralıksız uygulamaktır” diye yazdı. Öğrencilerine projelerini hazırladıktan sonra değil, hala projelerini hazırlarken nasıl geri bildirim vermeye çalıştığını ve düzenli geri bildirimin ne kadar önemli olduğunu ayrıntılarıyla anlattı.

Bağlantıları toplayıp grafiklerini çizdikleri için Connected Action’dan Marc Smith ve Harald Meier‘e tekrar teşekkürler. İlk On #ddj listesi haftalık olarak düzenlenir.

Alexa van SickleGIJN’de yardımcı editördür. Daha önce dış haberler dergisi Roads and Kingdoms’da kıdemli editördü. Ayrıca Uluslararası Stratejik Araştırmalar Enstitüsü’nde editörlük ve Londra’da kar amacı gütmeyen uluslararası hukukta yayıncılık yapmıştır. Avusturya’nın başkenti Viyana’da yaşıyor.

Laura Dixon , Kolombiya’da dört yıl muhabirlik yaptıktan ve Paris ve Austin, Teksas’ta serbest çalıştıktan sonra GIJN’ye yardımcı editör olarak katıldı. Kolombiya’nın FARC gerillalarıyla çatışması ve Venezüella göç krizi üzerine çalışması The Times, The Washington Post ve The Atlantic’de yayınlandı. İngiltere’de yaşıyor.

NodeXL’in #ddj üzerindeki eşlemesine ve Twitter’daki veri gazeteciliğine bir göz atmak için bu haritaya göz atın.