Veri Gazeteciliği İlk 10: Kayıp Kişilerin Haberleri, Seçim İnkarcılarına Finansman, Brezilya Seçim Şiddeti, İran Protestolarının Haritalandırılması

Guardian’ın İran genelinde protesto olaylarının yayılmasını takip eden haritası. Resim: Ekran görüntüsü

Amerika Birleşik Devletleri’nin kırsalında kaybolan bir yaşlıysanız ve üstüne de beyaz değilseniz haber değeri taşıma ihtimaliniz düşük. Columbia Journalism Review ve bir reklam ajansı, haberlerin arkasındaki önyargıları bulmak için verileri inceledi. ABD’deki kayıp kişiler analiz ediliyor. Haftalık NodeXL ve Twitter’daki en popüler veri gazeteciliği hikayelerinden oluşan insan küratörlüğümüz, 2020 ABD seçimlerini reddedenleri finanse eden haber izleme uygulaması geliştiren şirketleere, Brezilya’nın son seçim sonuçlarının analizine, acil iklim durumunun ölçülmesine ilişkin altı grafik ve  bir zaman çizelgesine ve İran’daki protestolara yer veriyor.

Kayıp Kişilerin Haberleştirilmesinde Önyargı

Merhum Amerikalı gazeteci Gwen Ifill, bir keresinde kayıp kişilerin basında yer aldığı haberlerde beyaz olmayan insanlara karşı medyanın önyargısını vurgulayarak bunu “kayıp beyaz kadın sendromu” olarak adlandırmıştı. Sorunun boyutunu anlamak ve ölçmek için Columbia Journalism Review ve  reklam ajansı TBWA\Chiat\Day çalışma yürüttü. Irk, cinsiyet ve konum gibi hangi demografik bilgilerin haber kapsamı oluşturduğunu görmek için 2021’de 11 ay boyunca ABD’deki kaybolmalarla ilgili 3.600 haberi Ulusal Kayıp ve Kimliği Bilinmeyen Kişiler Sistemi’nden alınan verilerle eşleştirdiler. Verilere dayanarak, kaybolursanız ne kadar haber değeri taşıyacağınızı anlamayı sağlayan bir araç oluşturdular. Beyaz genç yetişkin bir kadın, siyah bir erkekten 10 kat daha fazla haber olabilir.

https://twitter.com/bokchoy_baobei/status/1589099731099488256

Seçim Finansmanını Reddedenler

6 Ocak 2021’de ABD Kongre binasına düzenlenen saldırının ardından yüzlerce büyük şirket, Joe Biden’ın 2020 başkanlık seçimlerindeki galibiyetini sorgulamak için oy kullanan Kongre üyelerine bağış yapmayı bırakacaklarına söz verdi. ProPublica bu şirketlerin sözlerini tutup tutmadıklarını görmek istedi ve bu şirketlerden aynı zamanda seçim redcileri olan siyasi liderlere fon akışını izlemek için bir haber uygulaması geliştirdi. En az 228 Fortune 500 şirketinin sözlerinden döndüğünü ve bu politikacıların savaş sandıklarına toplamda yaklaşık 13,3 milyon ABD doları aktardığını tespit etti.

Brezilya’nın Seçim Sonuçlarını Analiz Etmek

Lula olarak bilinen eski Brezilya başkanı Luiz Inácio Lula da Silva, bu yılki Brezilya seçimlerinde görevdeki Jair Bolsonaro’yu nasıl mağlup etmeyi başardı? Guardian, ülke çapında her iki aday için de destek kalıplarını bulmak için oylama verilerini derinlemesine inceliyor. Özellikle, Amazon’daki ormansızlaşmayı azaltma sözü veren Lula, nüfusun dörtte birinden fazlasının Yerli olduğu belediyelerde kazanırken, çevre karşıtı politikaları nedeniyle ağır eleştirilere maruz kalan Bolsonaro, ülkenin büyük ölçüde ormansızlaştırılmış bölgelerinden destek aldı.

İklim Acil  Durumunu Ölçmenin Altı Yolu

100’den fazla ulusal lider şu anda Mısır’da düzenlenen 2022 Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Konferansı COP27’de buluşuyor. Büyük olay öncesinde, Fransız Le Monde gazetesi, iklim değişikliğinin hızlanmasını ölçmek için altı temel veri noktası belirledi: yüzey sıcaklığı, atmosferik karbondioksit, deniz seviyesi, okyanus ısı içeriği, buz tabakaları ve buzul kütlesi. Grafikler, artan sıcaklıklardan yükselen deniz seviyelerine ve geri çekilen buz tabakalarına kadar acı bir gerçeği gösteriyor.

İran Protestolarını Haritalamak

22 yaşındaki Mahsa Amini’nin İran ahlak polisi tarafından gözaltında öldürülmesinin üzerinden yaklaşık iki ay geçti ancak ölümünün yol açtığı yaygın protestolar azalma belirtisi göstermiyor. Guardian, Silahlı Çatışma Yeri ve Olay Verileri Projesi tarafından toplanan verileri kullanarak, 16 Eylül ile 21 Ekim arasında ülke çapındaki halka açık gösterilerin yayılmasını kaydırmalı bir zaman çizelgesinde haritalandırdı.

Brezilya’da Seçim Şiddeti

Brezilyalı araştırmacı gazetecilik merkezi Agência Pública, bu yılki cumhurbaşkanlığı seçim kampanyasının başlangıcı olan 16 Ağustos’tan bu yana ülkedeki seçim şiddetini takip ediyor. Gazeteciler, bazıları ateşli silah kullanımını içeren, günde ortalama yaklaşık dört vaka olmak üzere en az 324 bu tür şiddet vakası kaydetti. En az 15 cinayet ve 23 suikast girişimi oldu.

Berlin Park Alanları

Şimdiye kadar Berlin’de kaç tane park yeri olduğunu ve bunların nasıl dağıtıldığını kimse bilmiyordu. Bir Berlin vatandaş girişimi olan ParkplatzTransform, Berlin’in şehir merkezindeki mevcut tüm park yerlerinin haritasını çıkardı. Alman Der Tagesspiegel gazetesi, verileri etkileşimli bir haritada sundu ve park alanlarının kapladığı alanları yeşil alanlarla karşılaştırdı.

Ukrayna Mirasının Belgelenmesi

Rusya’nın Şubat ayındaki işgalinden bu yana Ukrayna’da yüzlerce kültürel alan, bina ve anıt hasar gördü. Bloomberg, Ukrayna’nın kültürel mirasını belgeleme ve koruma çabalarının yanı sıra 3D modellemenin yanı sıra uydu ve drone görüntülerini kullanarak yıkımı kaydetme çabalarına dikkat çekiyor.

Girişimci  İşten Çıkarmaları

İnternet girişimcisi Roger Lee, COVID-19 salgınının başlangıcından bu yana ABD’deki startup’lardaki işten çıkarmalarla ilgili verileri derliyor. Veri tabanı, Twitter ve Facebook’un ana şirketi Meta’daki büyük işten çıkarmalar nedeniyle son zamanlarda Twitter’da yeniden ortaya çıktı. Rakamlar, bu yıl 766 girişimden toplam 118.023 çalışanın işten çıkarıldığını gösteriyor.

https://twitter.com/mims/status/1588598999116058624

Yanlış Bilginin Yayılmasını İzlemek

ABD Kongresi Temsilciler Meclisi Sözcüsü Nancy Pelosi’nin eşi olan iş adamı Paul Pelosi, geçen ay bir haneye tecavüz sırasında vahşice saldırıya uğradı. Olaydan birkaç saat sonra, saldırgan ve saldırının ardındaki neden hakkında birçok asılsız iddia ortalıkta dolaşmaya başladı. New York Times, saldırıyla ilgili şüphelerini dile getiren seçilmiş yetkilileri, adayları ve önde gelen kişileri inceledi ve saldırıyla ilgili yanlış bilgilerin bir zaman çizelgesinde nasıl yayıldığını takip etti.

Bonus: Grönland’ı Haritalamak

Coğrafyacı Topi Tjukanov tarafından 2019’da başlatılan #30DayMapChallenge, insanları Kasım ayı boyunca günlük temalara göre haritalar yapmaya teşvik ediyor. Michigan Büyük Göller, Çevre ve Enerji Departmanında CBS Lideri olan Kate Berg, bu yılki 4. Gün yarışma teması “yeşil”e yanıt olarak, farklı harita projeksiyonlarına göre Grönland ülke ana hatlarından oluşan bir koleksiyon hazırladı.

Bağlantıları toplayıp grafiklerini çizdikleri için Connected Action’dan Marc Smith ve Harald Meier‘e tekrar teşekkürler. İlk On #ddj listesi haftalık olarak düzenlenir.

Eunice Au GIJN’nin program yöneticisidir. Daha önce, Singapur’daki The Straits Times’ın Malezya muhabiri ve New Straits Times‘ta gazeteciydi. Ayrıca The Sun, Malaysian Today ve Madam Chair için de yazdı.

NodeXL’in #ddj üzerindeki eşlemesine ve Twitter’daki veri gazeteciliğine bir göz atmak için bu haritaya göz atın.