İllüstrasyon: GIJN/ Smaranda Tolosano
İklim Haberciliği için Araştırma Gündemi
13. Küresel Araştırmacı Gazetecilik Konferansı‘nda GIJN, iklim krizi haberciliğinde araştırmacı gazeteciliğin rolünü tartışmak üzere 35 ülkeden 80 iklim değişikliği gazetecisi ve uzmanının katıldığı bir günlük bir toplantı düzenledi. Küresel ısınmanın nedenlerini ve etkilerini çok çeşitli şekillerde ve geniş bir kitleye yönelik olarak haberleştirmek kritik önem taşımaktadır ve insanlık bir iklim felaketinin eşiğine yaklaştıkça, ister hükümette ister özel sektörde olsun, gazetecilere yetkilileri sorumlu tutacak zaman, beceri ve araçların verilmesi elzemdir. İklimdeki bozulma yavaşlatılabilir ancak bunun yerine hızlanıyor. Sorumlu kim?
Bu bağlamda hesap verebilirlik; araştırmacı veya gözlemci gazeteciliğin merkezinde yer alıyor. Aşağıda bu toplantıya ilişkin raporumuzun özeti ve giriş bölümü yer almakta. Raporun tamamını buradan okuyabilirsiniz.
Özet
Toplantının AMAÇLARI:
- İklim değişikliği konusunda araştırmacı gazetecilik için en önemli önceliklere ilişkin perspektifleri paylaşmak;
- Fosil yakıt endüstrisine yönelik araştırmaların nasıl yeni bir çığır açabileceğini tartışmak;
- Hükümetlerden hesap soran derinlemesine gazeteciliğin nasıl geliştirilebileceğini düşünmek;
- Özellikle Küresel Güney’de araştırmacı gazeteciler arasında daha fazla iş birliğinin nasıl kolaylaştırılabileceğini ele almak;
- İklim konularında gözlemci gazeteciliği daha fazla desteklemek için tavsiyelerde bulunmak
Ortaya çıkan ÖNCELİKLER :
- Fosil yakıt endüstrisi ve onun geniş destekçi ağı ve ilgili endüstriler;
- Dünya genelinde hükümet politikaları ve vaatleri ve bunları kimin etkilediği;
- Tüm karmaşık biçimleriyle iklim değişikliği finansmanı;
- Savunmasız topluluklar;
- Temiz enerjiye geçiş – kazananlar ve kaybedenler;
- Karmaşık, birbiriyle ilişkili küresel bir kriz olarak iklim değişikliği.
ZORLUKLAR devam etmekte:
- Veri, belge ve insan kaynaklarına ulaşmak zor;
- İktidarın altında yatan yapılar şeffaflıktan kaçınmaya devam etmektedir;
- Küresel iklim krizi karmaşıktır ve her aşamayı etkilemektedir;
- Kapasite sorunları tüm alanda, özellikle de Küresel Güney’de önemli boyutlardadır;
- Sebep ve sonuç arasında bağlantı kuran yeni iş birliği modellerine ihtiyaç vardır;
- Daha ikna edici hikaye anlatımı ile daha fazla hesap verebilirlik araştırmaları/haberleri gerekli;
- Halkın katılımı kritik öneme sahiptir:
- İklim haberlerinden kaçınma ve iklim haberlerine güvensizlik önemli boyutlarda;
- Dezenformasyon ve yanlış bilgilendirme yaygın
Katılımcılar, iklim değişikliği konusunda araştırmacı gazeteciliği güçlendirecek ve destekleyecek bir dizi ÇÖZÜM belirledi:
- Haber kuruluşlarında kapasite ve uzmanlık oluşturmak için eğitim, mentorluk, personel ve kaynakların artırılması;
- İlgili veri ve uzmanlığa erişimin iyileştirilmesi;
- Birbirini tamamlayan ve etkiyi artıran küresel ve bölgesel girişimler;
- Bilgi paylaşımını ve sınır ötesi iş birliklerini kolaylaştıracak daha iyi platformlar, özellikle Küresel Güney ve Kuzey’deki haber kuruluşları arasında yeni iş birliği biçimleri;
- Kamu katılımı stratejileri hakkında daha fazla tartışma ve düşünme.
Giriş
Dünyanın önde gelen otoritelerinden biri olan Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli’ne göre, uygun fiyatlı yeşil enerjinin geliştirilmesinde kaydedilen ilerlemeye rağmen, küresel sera gazı emisyonları önlenemez bir şekilde artmaktadır. İklim değişikliği küreseldir ancak nedenleri küresel değildir: fosil yakıtlar – büyük ölçüde kömür, petrol ve gaz – küresel sera gazlarının %75’inden fazlasını oluşturmaktadır. 2022 raporuna göre, iklim krizine rağmen petrol ve gaz endüstrisinin %96’sı büyümektedir. Bu genişleme, dünya çapında birçok hükümet ve şirketin net sıfır ve diğer iklim değişikliği azaltım taahhütlerinde bulunmasına rağmen gerçekleşmektedir.
Küresel emisyonlara çok az katkıda bulunan savunmasız topluluklar, iklim değişikliğinin etkilerinin en ağır yükünü taşımakta, deniz seviyesinin yükselmesi, tarımsal verimin azalması, daha yoğun orman yangınları, şiddetli fırtınalar, artan yoksulluk, açlık ve yerinden edilme gibi sorunlardan muzdarip olmaktadır. Azaltım ve adaptasyona yardımcı olmak için verilen sözler ve vaatler çoğunlukla boş vaatler olarak kalmaktadır. Buna ek olarak, iklim değişikliğiyle ilgili yanlış bilgi ve dezenformasyon her yerde mevcut ve giderek daha sofistike hale geliyor. Tüm gezegen için sonuçlar korkunç. Ancak iklim değişikliği kötüye gidiyor olsa da henüz geri döndürülemez değil. Dünya çapında binlerce gazeteci iklim değişikliği ve etkileri hakkında haber yapıyor ve bu tür haberciliği ilerletmek için çok sayıda ağ kuruldu.
Bu çalışma, kamuoyunu bilgilendirmek ve ilgisini çekmek ve dünya kelimenin tam anlamıyla yanarken atasözü gibi keman çalan iktidar sahiplerine meydan okumak için hayati önem taşımaktadır. Araştırmacı gazeteciliğin özünde hesap verebilirlik yatmaktadır ve iklim değişikliğinin tüm karmaşıklığıyla ele alındığı sistematik, derinlemesine ve özgün haberciliğe kritik bir ihtiyaç var. Bu, dünya daha düşük karbonlu bir ekonomiye doğru hızla ilerlerken gelişen yeni bir dizi ekonomik çıkarı izleme işini de kapsamaktadır. O halde araştırmacı gazeteciler şirket ve hükümetlerin hesap verebilirliğine en iyi nasıl odaklanabilir?
Bunu öğrenmek için Küresel Araştırmacı Gazetecilik Ağı, araştırmacı gazetecilik ağlarının çoğunun, iklim değişikliği gazeteciliği dünyasının önde gelen isimlerinin ve dünyanın dört bir yanından konuyla ilgili çalışan muhabir ve araştırmacıların bir gün süren bir toplantısı olan İklim Haberciliği için Araştırma Gündemi başlıklı bir çalıştay düzenledi. 35 ülkeden seksen kişi, iklim değişikliği konusunda araştırmacı gazetecilik için en önemli önceliklere ilişkin perspektifleri paylaşmak üzere bir araya geldi.
Journalismfund Europe ve diğer kuruluşların desteğiyle gerçekleştirilen toplantı, 19 Eylül 2023 tarihinde İsveç’in Göteborg kentinde düzenlenen Küresel Araştırmacı Gazetecilik Konferansı’ndan bir gün önce konferans öncesi bir etkinlik olarak düzenlendi.
Tartışmalar, özellikle beş konuya odaklanarak, araştırmacı gazeteciliğin öncelikleri ve zorlukları etrafında yapılandırıldı: Fosil yakıt endüstrisi, hükümetin hesap verebilirliği, iklim finansmanı, iklim etkileri ve tedarik zincirleri. Her oturumda genel bir bakış, vaka çalışmaları ve tartışmalar yapıldı. Katılımcılar daha sonra gruplara ayrıldı ve toplantı, ara tartışmalardan gelen raporlarla sona erdi.
Toplantıya, deneyimli araştırmacı gazeteci, Columbia Gazetecilik Okulu Toni Stabile Araştırmacı Gazetecilik Merkezi Direktörü ve Filipin Araştırmacı Gazetecilik Merkezi’nin kurucusu ve mevcut yönetim kurulu üyesi Sheila Coronel başkanlık etti.
Samimi tartışmaları teşvik etmek amacıyla toplantıda Chatham House Kurallarına uyulmuştur, yani o günkü tartışmalar gazetecilik deyimiyle “arka planda” yapılmıştır. Yapılan yorumlar bir kişiye atfedilemez veya bir kişinin kimliği açıklanamaz. Bu raporda adı geçen kişiler, isimlerinin ve alıntılanan ifadelerinin kullanılmasına izin verişmiştir.
Oturumdan sonra GIJN, toplantıyı değerlendirmek ve gelecekteki faaliyetler için bilgi toplamak amacıyla isimsiz bir anket dağıttı. Anketin bulguları arasında, katılımcıların %86’sının oturumu “çok” veya “son derece” faydalı bulduğu ve %90’ının sohbete devam etmek istedikleri yer almakta. Ek bağlantılar için fikirler arasında gazeteciden gazeteciye daha fazla ağ oluşturma, tartışma ve sorun çözme için çevrim içi ilgi gruplarının oluşturulması yer aldı. Bir gün çok kısaydı. Ancak gelecekte iş birliğine dayalı bir program olmasını umduğum bir program için enerji verici bir başlangıç oldu.
Aşağıda, temel sorunların izole edilmesiyle başlayan, ardından zorlukların tanımlanması ve ardından tavsiyelerle devam eden gün boyunca yapılan kilit noktalar yer almaktadır.
Son olarak, çalıştayın ve bu raporun gerçekleşmesine yardımcı olan herkese çok teşekkür etmek istiyorum: Journalismfund Europe, Sheila Coronel, dünyanın dört bir yanından gelerek görüşlerini ve tavsiyelerini paylaşan 80’den fazla harika gazeteci ve uzman ve GIJN’deki meslektaşlarım, özellikle Toby McIntosh, Andrea Romanos ve GIJN’in eski İcra Direktörü David Kaplan. Ayrıca gazeteci Deborah Nelson‘a da çok teşekkür ederim.
Anne Koch, Transparency International’da direktör olmadan önce, çoğunluğu BBC‘de olmak üzere 20 yılı aşkın bir süre tv yayıncısı ve yönetici olarak çalıştı. BBC’deki ödüllü kariyeri, İngilizce Dünya Servisi müdür yardımcılığı, BBC’nin amiral gemisi radyo haberleri ve güncel olaylar programlarının yönetici editörlüğü ve World Tonight’ın editörlüğünü kapsıyordu. Yüzden fazla belgeselin yapımcılığını veya editörlüğünü üstlenmiş ve BBC Radio 4’ün araştırmacı gazetecilik programı File on Four’da yapımcı olarak çalışmıştır. TI’da Avrupa ve Orta Asya direktörü olarak görev yapmış ve yaklaşık 50 bağımsız şubeyi denetlemiştir.