Gazetecilerin Yasal Haklarını Koruyan Kurumlar

Dünyanın pek çok yerinde, gazetecilerin ifade özgürlüğü ve bilgiye erişim hakları sürekli değişiyor, bu durum gazetecinin maddi manevi zarar görmesini de artıyor. Bu nedenle, bölgesel, ulusal ve uluslararası yasaların oluşturduğu bu yasal hakları savunan kuruluşların varlığı önemlidir. Ancak adli yardım kuruluşları sınırlı olabileceği gibi, yalnızca belirli bir coğrafi bölgeye hizmet sağlayabilir veya belirli bir hukuk alanıyla sınırlı olabilirler. Gazeteciler hukuki yardım nereden/kimlerden alabilirler? Ek kaynaklar neler sizler için derledik:

Kurumlar 

Medya Hukuki Savunma Girişimi (Uluslararası)

Bu küresel sivil toplum örgütü, kıtalar ve platformlar arasında muhabirlerin haklarının basılıdan yayına ve çevrim içi olarak savunulmasına yardımcı oluyor. Londra merkezli girişim, dünya çapındaki hukuki savunma örgütleri ağıyla, bireysel avukatlarla birlikte çalışıyor  ve gerektiğinde yasal süreçler için ücret de ödüyor. MLDI, gazetecilerin hapis durumlarına veya medya kuruluşlarının tehdit edilmesi durumlarına öncelik verir. Gazeteciler haklarını savunmak için hukuki desteğe ihtiyaç duyduklarında da destek sağlanır. MLDI, ayrıca 2019 yılında bir Fact-Checkers Legal Support Initiative‘i duyurdu.

Free Press Unlimited Legal Defense Fund
Dünya çapında gazetecilere ve medya kuruluşlarına mali destek fonu sağlıyor. “Kovuşturmaya veya hapis cezasına çarptırılan ve avukat veya dava masraflarını karşılayamayan gazetecilere destek veriyoruz.” Ek sorularınız için legalfund@freepressunlimited.org adresine e-posta gönderin veya Free Press Unlimited ofisini +31 20 8000 400 numaralı telefondan arayın.

İfade Özgürlüğü Özel Raportörü Ofisi (Amerika)

OAS, bağımsız bir ombudsman olarak hareket eder, dilekçe veya şikayetleri araştırır ve basın özgürlüklerinin ihlalleri konusunda InterAmerican İnsan Hakları Komisyonuna (IACHR) rapor verir. En önemli işlevlerinden biri, IACHR’ye münferit dilekçelerin değerlendirilmesi konusunda tavsiyelerde bulunmak ve ilgili raporları hazırlamaktır. IACHR daha sonra davaları InterAmerican İnsan Hakları Mahkemesine götürebilir. Raportör, gazetecilere veya medya kuruluşlarına hukuki danışmanlık veya mali yardım sağlamasa da, gazetecilerden giden dilekçeleri ücretsiz olarak değerlendirmeye alır.

Muhabir Kalkanı

Reporters Shield, dünyanın dört bir yanındaki araştırmacı gazeteciliği, eleştirel sesleri susturmaya yönelik yasal tehditlere karşı eğitim ve hukuki yardım fonları aracılığıyla savunan bir üyelik programıdır.

Risk Altındaki Gazeteciler için Yasal Ağ (LNJAR)

LNJAR, halihazırda çeşitli kuruluşlar tarafından sunulan farklı destek türlerini koordine etmektedir. Ağ aracılığıyla sunulan destek, acil hukuki temsilden bir dava süresince devam eden yardıma ve medyanın faaliyet gösterdiği hukuki ortamın iyileştirilmesine yönelik sistemik desteğe kadar uzanmaktadır.

Pers Vrij Heids Fonds (Hollanda)

Bağımsız Basın Özgürlüğü Vakfı Fonu, 2007 yılında Hollanda Gazeteciler Derneği ve Editörler Derneği tarafından çok çeşitli ifade ve bilgiye erişim haklarını desteklemek için kurulmuştur. Fon Amsterdam’da  ve esas olarak Hollanda medya topluluğuna odaklanmasının yanı sıra, Avrupa’nın başka yerlerindeki gruplara da mali destek sağlamıştır.

Gazeteciler için Basın Özgürlüğü Komitesi (RCFP) 

Gazetecilere (öğrenci olan gazeteciler  de dahil) ve hukukçulara hizmet veren 7/24 acil yardım hattına ek olarak, Washington D.C. merkezli bu sivil toplum kuruluşu, mahkeme kararları ve medya hukukuyla ilgili haberler hakkında kaynak kılavuzları ve güncellemeler sağlar. RCFP, muhabirlerin haber toplama ve yayma haklarını etkileyen yasalara ilişkin temel bir başlangıç olan İlk Değişiklik El Kitabı‘nı ve muhabirin ayrıcalığına ilişkin eksiksiz bir bilgi özeti olan The Reporter’s Privilege‘i yayınlıyor. Mahkemede – her eyalette ve federal çevrede – ifade vermeye veya mahkemede bilgi vermeye zorlanmama hakkı hakkında da yardımcı kaynak sağlıyor. Federal, eyalet veya yerel kamu kayıtları taleplerini oluşturmak, dosyalamak ve izlemek için, Muhabirler Komitesi’nin ücretsiz iFOIA çevrimiçi aracını kullanabilirsiniz. Bir FOIA Wiki, federal FOIA yasasını ve yasal emsalleri açıklar.

Açık Hükümet Kılavuzu, her eyaletin açık kayıtlarına ve açık toplantı yasalarını açıklayan bir rehber.  Diğer bir kaynak ise Elektronik İletişim Gözetimi: Gazetecilerin ve Medya Kuruluşlarının Bilmesi Gerekenler.

Profesyonel Gazeteciler Derneği Yasal Savunma Fonu (ABD)

Derneğin yasal fonu, “devlet kayıtlarına ve takibatına halkın erişimini zorlayan davaları başlatmak ve desteklemek” için kurulmuştur, ancak aynı zamanda kamu kayıtlarına ve işlemlere erişimi sağlamayı amaçlamakla birlikte, bilgilendirme ve lobicilik yapmak için de kullanılır. Fonun birincil amacı gazetecileri desteklemek için mali güç sağlamak olsa da, ofis 50 eyaletin tamamında belirli İlk Değişiklik konuları için hukuk müşavirinin belirlenmesine de yardımcı olur.

Gazeteciler Sendikası -Türkiye

Gazeteciler Sendikası, ekonomik ve sosyal haklarımızı savunur, gazetecilerin üzerindeki baskıların kaldırılması için mücadele eder, işyerlerinde demokratik ve katılımcı bir yönetim oluşmasına yardımcı olur, hukuki destek sağlar.

Diğer kaynaklar

Gazeteciler ve Blogcular için Savunma El Kitabı
Yaklaşık 300 sayfalık bu el kitabı Sınır Tanımayan Gazeteciler, Thomson Reuters Vakfı ve uluslararası hukuk firması Paul Hastings LLP tarafından hazırlandı. Bölümler, İtibar ve İftira, Mahremiyet Hakkı, Kamu Düzeni ve Ahlakı ve Ulusal Güvenlik ve Devlet Sırlarını içerir.

Tavsiyeler Listesi: Kendinizi Yasal Tehditlere Karşı Savunmak, Kyu Ho Youm